طبرسي - پس از نقل خطبه ي امام زين العابدين (ع) - مي نويسد: «پس - علي بن الحسين (ع) - از منبر فرود آمد و به سوي درب مسجد رفت. در آنجا مكحول [1] - صحابي رسول خدا (ص) -

ايشان را ديد و گفت: اي فرزند رسول خدا (ص)، روز را چگونه به شب بردي؟ فرمود: در ميان شما همانند قوم بني اسرائيل در ميان خاندان فرعون روز را به شب مي بريم؛ كه «پسرانشان را سر مي برند. و زنانشان را زنده مي دارند و در اين كار آزموني بزرگ از سوي پروردگارتان است» [2] .

[1] او - به نوشته‏ي مزي - ابو عبدالله، مکحول شامي است. از وي با کنيه‏ي ابوايوب و ابومسلم نيز ياد شده است. ولي در حافظه‏ها ابو عبدالله دمشقي فقيه مانده است. خانه‏اش در دمشق نزديک سوق الأحد بود... محمد بن منذر هرمي گفته است که اصل او از هرات است... و محمد بن سعد، وي را در طبقه‏ي سوم از تابعان شام ذکر کرده است... محمد بن عبدالله بن عمار موصلي گويد: مکحول امام اهل شام است... از زهري نقل است: عالمان چهار تن هستند: سعيد بن ميب در مدينه، عامر شعبي در کوفه، حسن بن ابي الحسن در بصره و مکحول در شام (تهذيب الکمال، ج 28، ص 464).

مامقاني گويد: مکحول در کتاب‏هاي رجال ما ذکر نشده است. ابوموسي او را از صحابه شمرده و او را با عنوان غلام رسول خدا (ص) توصيف کرده است. ابن ابي الحديد در شرح نهج‏البلاغه نوشته است: که او از دشمنان اميرالمؤمنين (ع) بود (تنقيح المقال، ج 3، ص 246، شماره‏ي 12108).

محدث قمي گويد: مکحول عالم و تابعي اهل شام است... و ابن ابي الحديد او را در شمار دشمنان علي (ع) برشمرده است... در کتاب الاختصاص از سعيد بن عبدالعزيز نقل است که گفت: مکحول بيشتر به دشمني با علي بن ابي‏طالب (ع) گرايش داشت و هرگاه از علي ياد مي‏کرد، از ايشان نام نمي‏برد، و مي‏گفت: ابوزينب (مستدرک سفينة البحار، ج 9، ص 72).

[2] الاحتجاج، ج 2، ص 134؛ بحارالانوار، ج 45، ص 162.