«عـلي بـن الحـسـيـن، زيـن العـابدين كه بيمار بود و ياراي كشيدن شمشيرش را نداشت، بيرون آمد و امّ كلثوم به دنبال وي صدا مي زد: پسرم برگرد! گفت: عمه جانم بگذار تـا در حضور فرزند رسول خدا (ع) بجنگم! در اين هنگام حسين (ع) فرمود: اي امّ كلثوم او را نگهدار، تا آنكه روي زمين از نسل آل محمد (ص) تهي نگردد.» [1] .

[1] تـسـليـة المـجـالس، ج 2، ص 314؛ و ر.ک: مـقـتل الحسين، خوارزمي، ج 2، ص 36. درباره اينکه امام زين العابدين (ع) در روز عاشورا و روز قـبـل از آن بـيـمـار بـوده اسـت هـمـه مـورخـان اتـفـاق نـظـر دارنـد. (بـراي مـثـال ر.ک: تـاريـخ الطـبـري، ج 37 ص 315؛ تـرجمة الامام الحسين، از بخش چاپ نشده الطـبـقـات الکبير. ص 77؛ الارشاد، ج 2، ص 93؛ اثبات الوصيه، ص 177و 181؛ نسب قـريـش، ص 58؛ اعـلام الوري، ج 1، ص 469 تـذکـرة الخـواص، ص 229 بـه نقل از واقدي؛ المناقب، ابن شهر آشوب، ج 4، ص 113 و عمدة الطالب، ص 182).

در ايـن مـيـان نـويـسـنـده فـضـيـل بـن عـمـر بـن درهـم کـوفـي اسـدي (زيـدي) در يـک قـول نـادر، در کـتاب موسوم به تسمية من قتل مع الحسين (ع) مي نويسد: «علي بن الحسين (ع) بيمار بود و از معرکه بيرون برده شد، او در يکي از پيکارها حضور يافت و خداوند بلا را از او دفع کرد.

زيـديـي ديـگـر در کـتـاب الحـدائق الورديـه از او پـيـروي کـرده و به احـتمال قوي سخنش را از او گرفته است. يکي از پژوهشگران معاصر با استفاده از سخن فضيل بن زبير مي نويسد: «در دلايل پيشين فرض بر اين بود که امام سجاد (ع) پس از نـخـسـتـين شرکت در جنگ مجروح و بيمار شد و او را از ميدان نبرد بيرون بردند. شايد عدم اجـازه شـرکـت در مـيـدان نـبـرد در نـوبـت دوم بـوده اسـت کـه ايـشـان در حـال بيماري و مجروحيت بوده است.» (ر.ک: جهاد الامام السجاد، ص 44) اما اين استنتاج هيچ پايه اي جز همان قول نادر ندارد. اين در حالي است که طبري، مفيد، ابن شهر آشوب، مسعودي و ديـگـران نـقـل مـي کـنـنـد کـه امـام سـجـاد (ع) روز قبل از عاشورا بيمار بوده است و عباراتشان در اين باره به اندازه کافي روشن است.