بازگشت

عمر امام حسين در روز عاشورا


دربـاره ي سـن شـريـف امـام حـسـيـن (ع) در روز شـهـادتـشـان، نقل ها و گفته هاي متفاوتي وجود دارد. اين اقوال را مي توان به صورت زير دسته بندي كرد:

1 ـ 54 سـال و شـش مـاه: قـتـاده [1] و نـيـز خـوارزمـي در «مقتل» بر اين اعتقادند. [2] .

2 ـ 55 سال: اين اعتقاد واقدي [3] و مسعودي [4] است.

3 ـ 56 سـال: ايـن اعتقاد يعقوبي، [5] ابن عبد ربه اندلسي، [6] ابـوالفـرج اصـفـهـانـي، [7] ، سـعـد بـن عـبـداللّه قـمـي [8] و ابـن سعد [9] است.

4 ـ 57 سـال: ايـن اعـتـقـاد شـيـخ صـدوق [10] در امـالي و كـليـنـي در كـافـي، [11] و ابـن الدارع؛ [12] و زرنـدي در نـظـم درر السـمـطـيـن [13] است.

قـول اخـيـر مـشـهـورترين و قوي ترين اقوال است. شيخ مفيد مي نويسد: امام حسين (ع) در بـعـد از ظهر روز شنبه، دهم محرم سال 61 هجري آن طور كه شرح داديم مظلومانه، با لب تـشـنـه و شـكـيـبـا در راه خـدا كـشـتـه شـد؛ و سـن او در آن روز 58 سـال بـود: هـفـت سـال آن را بـا


پـيـامـبـر (ص)، سـي سـال آن را بـا پـدرش و ده سـال را بـا بـرادرش زندگي كرد؛ و پس از برادرش يازده سال خلافت نمود. [14] .

در اين قول اشتباه روشني ديده مي شود؛ چرا كه خود شيخ مفيد نوشته است كه امام حسين (ع) در پـنـجـم شـعـبـان سال چهارم هجري به دنيا آمد. [15] اگر چهار را از 61 كم كـنـيم، سن آن حضرت، 57 سال مي شود. [16] اين در حالي است كه مي دانيم آن حضرت در سال 61 تنها ده روز زندگي كرد. از اين رو مدت خلافت [17] ايشان پـس از بـرادرش امـام حـسـن (ع) ده سـال مـي شـود نـه يـازده سال دقت كنيد.

5 ـ 58 سـال: ايـن اعـتـقـاد ابـن عديم، [18] ابن قتيبه، [19] ابن حبان، [20] بـخـاري [21] و مـزي [22] اسـت. هـمـيـن قـول از احمد بن حنبل [23] ، ابن ابي شيبه، [24] نيز نقل شده است. خطيب [25] آن را از ابـن عـيينه از امـام صـادق (ع) و نـيـز ابـن سـعـد آن را از هـمـان حـضـرت نقل كرده است. [26] .

6 ـ 59 سال: اين نقل را نيز مسعودي در كتاب مروج الذهب آورده است. [27] .



پاورقي

[1] تاريخ الخميس، ديار بکري، ج 2، ص 299.

[2] مقتل الحسين، خوارزمي، ج 2، ص 42. خوارزمي عمر شريف آن حضرت را در روز شهادت 54 سال و شش ماه نوشته است.

[3] تـهـذيـب الکـمـال، ج 6، ص 446؛ در آن آمـده اسـت: 55 سال و چند ماه.

[4] مـروج الذهـب، ج 3، ص 71، در آنـجا آمده است: حسين در سن 55 سالگي کشته شد؛ و گفته شده است 59 سالگي.

[5] ر.ک: تاريخ اليعقوبي، ج 2، ص 232.

[6] ر.ک: العقد الفريد، ج 5، ص 129.

[7] ر.ک: مـقـاتـل الطـالبيـيـن، ص 84. و ذکـر شـده در روز شـهـادتـش 56 سال و چند ماه داشت.

[8] المقالات و الفرق، ص 25.

[9] ر.ک: تـرجـمـة الامام الحسين و مقتله، از بخش چاپ نشده ي کتاب الطبقات الکبري، ابن سعد، تحقيق سيد عبدالعزيز طباطبايي، ص 75.

[10] ر.ک: امالي، شيخ صدوق، ص 135، مجلس سي ام، حديث شماره ي1.

[11] ر.ک: الکـافـي، ج 1، ص 530؛ و در آن آمـده اسـت: او در مـحـرم سال 61 به شهادت رسيد و 57 سال و چند ماه داشت.

[12] ر.ک: ذخائر العقبي، ص 146.

[13] ر.ک: نظم درر السمطين، ص 218.

[14] الارشاد، ص 283.

[15] ر.ک: همان، ص 218.

[16] در حـسـاب دقـيـق ـ بـا در نـظـر گـرفـتـن ايـنـکـه آن حـضـرت در پـنـجم شعبان سـال چـهـارم هـجـري بـه دنـيـا آمـد بـايـد تـوجـه داشـتـه بـاشـيـم کـه از سـال ولادت آن حـضـرت تـنـهـا چـهـار مـاه و 25 روز بـاقـي بـود؛ کـه اگـر آن را بـا حـاصل تـفـريـق چـهـار از شـصـت يـعـنـي 56 جـمـع کـنـيـم و سـپـس ده روز سـال 61 را بـيـفـزايـيـم، مـجـمـوع عـمـر شـريـف آن حـضـرت 56 سال و شش ماه و پنج روز (به طور تقريب) مي شود.

[17] در اينجا مقصود از مدت خلافت، مدت امامت عملي ايشان است؛ يعني مدتي که ايشان به عنوان سخنگوي به حق خليفه خدا(ص) و رسول به سر بردند.

[18] ر.ک: بغية الطلب في تاريخ حلب، ج 6، ص 2567.

[19] ر.ک: المعارف، ص 213.

[20] ر.ک: کتاب الثقات، ج 3، ص 69.

[21] ر.ک: التاريخ الکبير، ص 2 زندگينامه ي شماره ي 2846.

[22] ر.ک: تهذيب الکمال، ج 6، ص 445.

[23] ر.ک: کتاب المحن، ص 136.

[24] المعجم الکبير، طبراني، ج 3، ص 102.

[25] ر.ک: تاريخ بغداد، ج 1، ص 143.

[26] ر.ک: تـرجـمـة الامام الحسين (ع) و مقتله، تحقيق سيد عبدالعزيز طباطبايي، ص 75.

[27] مروج الذهب، ج 3، ص 71.