نـخست بايد يادآور شد كه ميان اينكه بگوييم: " ياران امام حسين (به طور كلي)" و ميان ايـنـكـه بـگـويـيـم: " يـاران امـام حسين (ع) در روز عاشورا" فرق هست؛ و نيز ميان اينكه بگوييم: " شهيدان قيام حسيني " و اينكه بگوييم " شهيدان طف " تفاوت وجود دارد. زيرا دايره ي ياران امام حسين (ع) به طور كلي، از ياران وي در روز عاشورا وسيع تر است. در مـيان عموم ياران آن حضرت كساني بودند كه در بصره يا كوفه يا زندانهاي ابن زياد و پـدرش كـشـتـه شـدنـد؛ و كـسـانـي هـم بـودنـد كـه نـتـوانستند آن حضرت را ياري دهند؛ مثل طرماح.

هـمـچـنـيـن مـقـصـود از " شهيدان نهضت حسيني "، از " شهيدان طف " گسترده تر است؛ زيرا شـمـاري از افـراد دسـتـه ي اول مانند سليمان بن رزين، پيك امام به سوي اشراف شهر بـصـره به شهادت رسـيـدنـد. گـروهـي ديـگـر مـانـنـد مـسلم بن عقيل، عبداللّه بن يقطر، قيس بن مسهر صيداوي، هاني بن عروه، عمارة بن صلخب ازدي، عبدالاعلي بن يزيد كلبي ـ كه رضوان خداوند بر همگي آنان باد ـ در كوفه به شهادت رسيدند.

هـمـچـنـيـن لازم اسـت يـادآور شـويـم كـه دايـره ي " يـاران امـام در روز طف " از " شهيدان طف " گـسـتـرده تـر اسـت. زيـرا شـمـاري از يـاران حضرت كه در ركابش در روز عاشورا جهاد كـردنـد. در آن روز به شهادت نرسيدند؛ مانند حسن مثني و ديگران. مورخان درباره ي شمار يـاران امـام (ع) در روز طـف بـه شدت با يكديگر اختلاف دارند؛ ميان شمار ياران و شمار شـهـيـدان


خـلط شـده اسـت. زيـرا بـرخـي از مـورخـان بـراي مـثـال شـمـار يـاران امـام (ع) را از مـجـمـوعـه ي سـرهـاي شـريـفـي كـه بـه وسـيـله ي قبايل نزد ابن زياد برده شد استنتاج كرده اند.

در اينجا شماري از اين رقمهاي متفاوت را ارائه مي دهيم و منبع آنها را در پاورقي ذكر مي كـنـيـم: هـفـتـاد تن [1] ، 72 تن [2] ، 82 تن [3] ، 87 تن [4] ، صـد تـن [5] ، 145 تـن [6] ، پانصد سوار و صد پـيـاده [7] بـرخـي از مـنـابـع نـيـز شـمـار آنـان را 60 [8] يـا 61 تن [9] ذكر كرده اند، ولي مشهور اين است كه شمار ياران امام (ع) در روز عاشورا 72 تن بوده است.