آيا انس كاهلي صحابي، در قصر بني مقاتل به امام پيوست؟
بلاذري گويد: انس بن حارث كاهلي گفت و گوي حسين و ابن حر را شنيد. او نيز همانند ابن حر از كوفه آمده بود. چون از نزد ابن احر بيرون رفت، [1] بر حسين (ع) سلام كرد و گفت: به خدا سوگند من نيز مانند اين مرد، به اين سبب از كوفه بيرون آمدم كه دوست داشتم نه با تو و نه بر ضد تو وارد جنگ شوم. اما اينك خداوند ياري تو را به دل من افكنده است و تشويق مي كند كه همراه تو بيايم.
حسين (ع) گفت: «به راه راست هدايت شوي و محفوظ باشي، با ما بيا» [2] .
در اينجا بايد گفت: اين ترديدي كه مطابق توصيف بلاذري، در قلب اين صحابي جليل القدر افتاد، با آنچه گروهي از مورخان درباره ي وي نقل كرده اند، سازگاري ندارد. از او چنين نقل شده است: از رسول خدا (ص) شنيدم كه فرمود: اين پسرم - يعني حسين - در زميني به نام كربلا كشته مي شود. هر كدامتان كه در آنجا حضور داشت بايد او را ياري دهد!
انس بن حرث به كربلا رفت و همراه حسين كشته شد!» [3] .
همين طور نوشته ي بلاذري مبني بر اين كه محل ديدار وي با امام در قصر بني مقاتل بود. با آنچه از ظاهر روايت ابن عساكر برمي آيد و آنچه ابن حجر عقلاني [4] نوشته است كه وي به كربلا رفت و همراه حسين كشته شد، سازگاري ندارد!
در ابصار العين آمده است كه «هنگام فرود آمدن حسين در كربلا، انس نزد آن حضرت آمد و همراه ديگر كساني كه سعادت نصيب آنان گشت، با آن حضرت ديدار كرد.» [5] .
نام كامل اين صحابي بزرگ «انس بن حرث بن نبيه بن كاهل بن عمرو بن صعب بن اسد بن خزيمه ي اسدي كاهلي است. او از صحابيان بزرگي بود كه پيامبر (ص) را ديد و حديث او را شنيد... سيره نويسان گويند: چون نوبت او رسيد، از حسين (ع) اجازه ي ميدان خواست و امام اجازه فرمود. او - كه پيري كهنسال بود- به ميدان آمد و اين شعر را مي خواند:
قد علمت كاهلها و دودان
و الخندفيون و قيس و عيلان
بأن قومي آفة الاقران [6] .
قبايل كاهل، دودان، خندف، قيس و عيلان مي دانند
كه قوم من، آفت جان هماوردان اند.
باقر شريف قرشي نوشته است كه صحابي بزرگ، انس بن حارث كاهلي، از مكه ملازم ركاب امام (ع) شد و همراه وي آمد. [7] شايد قرشي به استناد سندي تاريخي اين سخن را گفته است - يا از ايشان سهو قلم شده است - زيرا اعتقاد سيره نويسان بر اين است كه انس بن حرث كاهلي، پس از خروج امام از مكه (در عراق) يا هنگام فرود آمدن وي در كربلا، [8] به آن حضرت پيوست.
پاورقي
[1] مقصود اين است که چون امام از چادر پسر حر بيرون رفت.
[2] انساب الاشراف، ج 3 ص 384.
[3] تاريخ ابنعساکر، ترجمة الامام الحسين (ع)، محمودي، ص 349-347، شمارهي 283؛ و ر. ک: اسد الغابه، ج 1، ص 123؛ الاصابه، ج 1، ص 68؛ و ر. ک: ذخاير العقبي، ص 146.
[4] ر. ک:الاصابه: ج 1، ص 68، شمارهي 266.
[5] ابصار العين، ص 100-59.
[6] ر. ک: همان.
[7] ر. ک:حياة الامام الحسين بن علي (ع)، ج 1، ص 101، و ج 3، ص 234.
[8] ر. ک ابصار العين، ص 99.