مـحـمد حنفيه [1] در موضعگيري نسبت به قيام امام حسين در دو محور اساسي زير با عبدالله بن عباس مشترك است.

1ـ تأييد قيام امام عليه السلام.

2ـ اعـتـراض نسبت به رفتن امام عليه السلام به كوفه؛ و ترجيح يمن به عنوان پايگاه صدور انقلاب حسيني به ديگر سرزمين هاي اسلامي.


نـقـطـه اشـتـراك ديگر اين دو، پيشنهادها و مشورت هايي است كه با حـساب پيروزي و شرايط و لوازم آن داده اند؛ به طوري كه هر كس در گـفـت و گـوهـاي امـام عليه السلام بـا هـر يـك از ايـن دو تأمل بورزد، آن را درخواهد يافت.

مـحـمـد بـن حنفيه در هنگام حضور امام عليه السلام در مدينه ديدگاه خويش را نـزد امـام حـسين عليه السلام ابراز داشت و گفت: «برادرم، من تو را از همه مردم بيشتر دوست مي دارم و از همه نزد من عزيزتري و از خيرخواهي نـسـبـت بـه تـو دريـغ نـمـي ورزم و تـو از هـمـه بـه خـيـرخـواهـي سـزاوارتـري. تـا آنـجـا كـه مـي تواني از بيعت يزيد بن معاويه خـودداري كـن و از شـهـرهـا دور شـو، آن گـاه پـيـك هايت را نزد مردم بـفـرسـت و آنـان را بـه خـود دعـوت كـن. اگـر مـردم بـيـعـت تـو را پـذيـرفتند، خداي را سپاس بگزار و اگر بر ديگري گرد آمدند،خداوند بدين وسيله از دين و عقل ات هرگز نكاسته است و جوانمردي و فضيلت خويش را همچنان داري. من بيم آن دارم كه به يكي از اين شهرها درآيي و مردم با هم اختلاف كنند و گروهي به تو بپيوندند و گـروهـي ديـگر بر ضد تو باشند. آنگاه با يكديگر بجنگند و نخستين هدف نيزه ها تو باشي؛ كه در آن صورت آن كس كه خود او و پـدر و مـادرش از هـمه ي اين امت بهتر است، خونش از همه تباه تر و خاندانش از همه خوارتر گردند. [2] .

همچنين گفت: در مكه فرود آي؛ اگر آن شهر را جايي مطمئن يافتي، خـود راهـي اسـت و اگر با تو سر ناسازگاري گرفت، [بايد]بـه ريـگـزارها و دره هاي كوه ها پناه ببري و از شهري به شهري بروي، تا ببيني كه رأي مردم بر چه چيز تعلق مي گيرد؛ و تو در هـنـگـام استقبال از پيشامدها نيكوترين رأي ها را برمي گزيني» [3] .

و در نقل الفتوح آمده است: «به مكه برو. اگر آن را سرايي مطمئن يافتي، اين همان چيزي است كه خواسته ي من و تو است و اگر جز اين بـود به يمن برو كه مردمش ياران جد و پدر و برادر تواَند. آنان مـردمي بس مهربانند و دل هايي نرم دارند و سرزمين شان از همه جا فراخ تر است و خردهاشان بر همه برتري دارد. اگر سرزمين يمن را مـطـمئن يافتي [كه خوب]


وگرنه بايد به ريگزارها و دره هاي كوه ها پناه ببري و از شهري به شهري بروي تا ببيني كه رأي مردم بر چه تعلق مي گيرد و ميان تو و آن گروه تبه كار چگونه داوري مي شود.» [4] .

سـپـس مـحـمد حنفيه از مدينه رهسپار مكه شد تا پيش از آنكه امام عليه السلام بـه عـراق بـرود با او ديدار كند. [5] ماجراي ديدار آن دو در آخـريـن شبي كه فرداي آن امام حسين عليه السلام مكه را ترك گفت در تاريخ ثبت است.

سـيـد بـن طـاووس بـه روايـت از امـام صـادق عليه السلام گويد: «محمد بن حنفيه در همان شبي كه امام حسين عليه السلام در بامدادش قصد خروج از مكه را داشت نزد آن حضرت رفت و گفت: برادرم، كوفيان كساني هستند كه تو خيانت آنان را نسبت به پدر و برادرت مي شناسي. بيم آن دارم كـه حـال تـو نـيـز چـون حـال گـذشـتـگـان باشد. اگر صلاح بـدانـي كـه در هـمـيـن شـهـر اقـامـت كـنـي، تـو در حرم الهي از همه عزيزتر و بلندمرتبه تري.

امـام عليه السلام فـرمـود: بـرادرم، بـيـم آن دارم كـه يـزيـد بـن مـعـاويـه نـاگهاني مرا در حرم بكشد و من كسي باشم كه حرمت اين خانه به وسيله او بشكند.

ابن حنفيه گفت: اگر چنين بيمي داري، پس به يمن يا جايي ديگر برو، چرا كه در آنجا از همه مردم والاتر خواهي بود و كس را ياراي دسترسي به تو نيست.

فرمود: درباره گفته هايت خواهم انديشيد.

سـحـرگـاهـان حـسـيـن عليه السلام به راه افتاد. چون اين خبر به ابن حنفيه رسـيـد نـزد حـضـرت رفـت و افـسـار شـترش را گرفت و گفت: اي برادر، مگر قول ندادي كه درباره ي آنچه از تو خواستم بينديشي؟

فرمود: آري.

گفت: پس چه چيز تو را با اين شتاب وادار به خروج كرده است؟


فرمود: چون از تو جدا شدم، رسول خدا صلي الله عليه و آله در خواب نزد من آمد و گفت: يا حسين، برون رو كه خداوند مي خواهد تو را كشته بيند!

ابن حنفيه گفت: انا للّه و انا اليه راجعون، پس چرا زنان و كودكان را بـه هـمـراه مـي بـري در حـالي كـه با چنين شرايطي بيرون مي روي!؟

فـرمـود: پـيـامـبـر بـه من فرمود: خداوند مي خواهد كه آنان را اسير بيند!

آنگاه بر محمد درود فرستاد و رفت.» [6] .