بازگشت

خطبه دوم


تـأمـل در مـحتواي خطبه دوم و عدم ارتباط مضامين آن با مضامين خطبه نـخـسـت، گمان تفاوت مناسبت زماني و مكاني دو خطبه را تقويت مي كـنـد. ولي حـائري صـاحـب كـتـاب مـعـالي السـبـطـيـن، پـس از نـقـل خـطـبه نخست از لهوف ابن طاووس مي گويد: «و پس از


آن اين خـطـبـه را خـوانـد...» وي با علم به اينكه نه اين اشاره و نه خود خطبه ي دوم در لهوف نيامده آن را نقل كرده است؛و اينكه صاحب معالي السبطين اين خطبه و آن اشاره را از كجا گرفته است، خدا مي داند.

چـون ايـن فـصـل تـنـهـا به فعاليت هاي امام در مكه مكرمه اختصاص دارد؛ و نيز از آنجا كه احتمال مي رود امام عليه السلام در دنباله خطبه نخست به موضوع هاي كوتاه اخلاقي كه خطبه دوم دربر دارد اشاره كرده بـاشـد، مـا نـيـز خـطـبـه دوم را بـعـد از خـطـبـه اول نقل مي كنيم.

متن خطبه دوم چنين است:

«بـردبـاري زيـنـت است؛ وفاي به عهد جوانمردي است؛ صله رحم نـعـمـت اسـت؛ اسـتـكـبار خودستايي است؛ شتاب ورزي ناداني است؛نـادانـي ناتواني است؛ گزافه گويي گرفتاري است؛ همنشيني بـا فـرومـايـگـان و هـمـنـشـيـنـي بـا گـنـاهـكـاران بـدگـمـاني است.» [1] .


پاورقي

[1] مـعـالي السـبـطـيـن، ج 1، ص 251، شـبـلنـجي آن را در نور الابـصـار نـقـل کـرده است. اما سخن صاحب معالي السبطين را که مي گويد: «و پس از آن اين خطبه را خواند»، نياورده است؛ اربلي نيز آن را در کـشـف الغـمـه نـقـل کـرده اسـت؛ و در صـفـحـه 178فصول المهمه نيز آمده است.