بازگشت

نخستين شهيد قيام حسيني


مشهور اين است كه در انقلاب حسيني، لقب نخستين شهيد بر حضرت مسلم بن عقيل عليه السلام اطلاق مي گردد. چنانچه مقصود نخستين شهيد بني هـاشـم در ايـن انـقـلاب مـقدس باشد اين سخن درست است. ولي اگر نـخـستين شهيد از عموم شهيدان مد نظر باشد، بايد گفت كه نخستين شـهـيـد فـرستاده امام حسين عليه السلام نزد اشراف و سران اخماس ‍ بصره اسـت؛ كـه عـبـيـدالله زيـاد يـك روز پـيش از ترك بصره به سوي كـوفـه او را بـه شـهـادت رساند. سبب آن نيز خيانت منذر بن جارود عـبـدي بـود كـه ادعـا كـرد تـرسـيـد آن نـامـه دسـيسه


عبيدالله زياد بـاشد [1] ـ بحريه دختر منذر، زن عبيدالله بود ـ. ابن زيـاد نـيـز فـرسـتـاده امـام عليه السلام را گـرفـت و بـه دار كشيد، [2] يا به قولي گردن زد. [3] .

بـيـشتر مورخان بر اين باورند كه نام اين فرستاده سليمان بوده است. ولي ابن نما ـ كه بنابر قولي ـ او را زراع سدوسي خوانده اسـت مـي گـويـد: نامه را همراه زراع سدوسي و به قولي سليمان مـعـروف به ابورزين فرستاد. [4] ولي سلام وارده بر وي در زيارت ناحيه مقدسه تأكيد مي كند كه نام او سليمان بوده است: «سلام بر سليمان، غلام حسين بن اميرالمؤمنين. خداوند لعنت كند قاتلش سليمان بن عوف حضرمي را». [5] .

كنيه سليمان ابورزين بود. نيز گفته اند كه ابورزين نام پدرش بـود و مادرش كبشه، كنيز امام حسين عليه السلام بود كه امام عليه السلام او را به هـمـسـري ابـورزيـن درآورد؛ و او سـليـمـان را بـه دنـيـا آورد. [6] ولي سماوي نام اين شهيد را چنين ثبت كرده است: سليمان بن رزين. [7] .

سـليـمـان از مـديـنـه هـمـراه امام عليه السلام به سوي مكه بيرون آمد. سپس حـضـرت او را با نامه اش به بصره فرستاد [8] و اين خـود كـاشـف از اعـتماد و اطمينان امام عليه السلام نسبت به وي و منزلت ويژه سليمان نزد آن حضرت است.



پاورقي

[1] ر.ک. تاريخ طبري، ج 3، ص 280.

[2] اللهوف، ص 19.

[3] تاريخ طبري، ج 3 ص 280.

[4] مثير الاحزان، ص 27؛ لواعج الاشجان، ص 36.

[5] بـحـار، ج 101، ص 271. شايد سليمان بن عوف به دستور ابن زياد او را به قتل رسانده است.

[6] وقعة الطف، ص 104.

[7] إ بصار العين، ص 94.

[8] سـيـد عـبـدالمجيد شيرازي حايري در کتاب ذخيرة الدارين خويش گـويـد:... ابـوعـلي در رجـال خـود گـفـته است: سليمان مُکَني به ابورزين، غلام حسين بن علي، همراه وي کشته شد.محقق استرآبادي در «رجال» خويش گفته است: «سليمان بن ابي رزيـن، غـلام حـسـين عليه السلام، همراه او کشته شد. از ظاهر کلام اين دو برمي آيد که سليمان در واقعه طف همراه حسين عليه السلام به شهادت رسيد و ايـن با گفته مورخان و سيره نويسان مبني بر اين که او در بصره بـه قتل رسيد مخالف است و در زيارت هم به اين اشاره نشده است.بلي، مي توان سخن آن دو را حمل بر اين کرد که کساني که در راه حسين عليه السلام در کوفه يا بصره کشته شدند، حکم همان هايي را دارند کـه در کـربـلا بـه شـهـادت رسـيـدند، گرچه در حضور وي کشته نـشـدنـد». (ذخـيـرة الداريـن، ص 172، مطبعة المرتضويه، نجف،1345 ه‍. ق.).