ذهـبـي تـصـريح كرده است كه امام حسين عليه السلام «در مكه در خانه عباس اقـامت گزيد». [1] مزّي [2] و پيش از اين دو ابـن عـسـاكـر [3] نـيـز هـمـين را گفته است. ولي برخي ديـگـر از مـورخـان نوشته اند كه امام عليه السلام «در شعب [درّه] علي عليه السلام اقـامـت گـزيـد». [4] البـتـه مـيـان ايـن دو نقل منافاتي وجود ندارد، چرا كه خانه عباس ‍ بن عبدالمطلب در شعب علي عليه السلام واقع بود.

ولي پرسشي كه در اينجا پيش مي آيد اين است كه چرا امام حسين عليه السلام خـانـه عـبـاس بـن عبدالمطلب را برگزيد؟ آيا در پس اين انتخاب هدفي سياسي، اجتماعي يا تبليغاتي نهفته بود؟ يا آن كه امام عليه السلام نـمـي خـواسـت از اين بابت منت كسي را به دوش بكشد؟ يا بيم آن داشت كه بر كسي وارد شود و ميزبان را ناچار به پرداخت بهايي سنگين كند و او را به زحمت بيندازد؛ چرا كه حكومت بني اميه پس از رفتن امام صاحب خانه را به شديدترين وجه مجازات مي كردند؟ يا ايـن كـه نـمي خواست با وارد شدن به هيچ يك از خانه هاي مكه به صـاحـبـش اعـتـبـاري اجـتـمـاعـي و جـايـگـاهـي در دل هـاي مـردم كـه اسـتحقاقش را نداشته باشد و پس از رفتن امام در راه هدف هاي شخصي خود از آن بهره برداري كند؟

يـا ايـن كـه سـبب اقامت امام در خانه عباس بن عبدالمطلب اين بود كه بـنـي هـاشـم در مـكـه جـز خـانـه عـبـاس خـانـه اي نـداشـتـنـد. زيـراعـقـيـل بـن ابـي طـالب از بيم آن كه مبادا قريش بر خانه هاي بني هـاشـم دسـت بـگـذارد و آنـهـا را مصادره كند، خانه هاي مهاجران بني هاشم را به فروش رسانده بود. [5] چرا كه قريش در آن هنگام براي انتقام جويي و ترساندن مسلمان هايي كه به مدينه مـهـاجرت كرده بودند، دست به مصادره خانه هايشان زده بود؛ ولي چون عباس بن عبدالمطلب ـ به فرض مسلمان بودنش در هنگام هجرت پـيـامـبـر صلي الله عليه و آله ـ هـجرت نكرده بود، خانه اش از مصادره مصون مانده بود.


واقـدي گـويـد: بـه پـيـامبر گفته شد: آيا در خانه خويش در شعب فـرود نمي آييد؟ فرمود: «مگر عقيل براي ما خانه اي گذاشته است؟» [6] عـقـيـل خـانـه رسـول خـدا صلي الله عليه و آله و خانه برادران و خواهرانش را در مكه فروخته بود.

سـيـد عـلي خـان شـيـرازي دربـاره سـبـب ايـن مـصـادره مـي گـويـد:عقيل خانه هاي مسلمانان بني هاشم در مكه را فروخته بود. در حالي كـه قـريـش خـانـه هـاي مـسـلمـانـان را به كساني كه اسلام نياورده بـودنـد مـي داد، وي خـانـه هـاي خـويـشـاونـدانـش، حـتـي خـانـه رسـول خدا صلي الله عليه و آله را بـه فـروش رسـانـد. در نـتـيـجـه هـنـگـام ورود رسـول خـدا صلي الله عليه و آله در روز فـتـح مـكـّه به اين شهر، به ايشان گفته شـد: اي رسـول خـدا صلي الله عليه و آله، آيـا در خـانـه خـويـش فـرود نـمـي آييد؟ حـضـرت فـرمـود: مـگـر عـقـيـل خـانـه اي بـراي مـا گـذاشـتـه اسـت. [7] .

امـا شـيخ طوسي دليل اين مصادره را نه اسلام تنها، بلكه، هجرت دانسته است؛ آن جا كه مي گويد: چون در روز فتح مكه به پيامبر صلي الله عليه و آله گفته شد: آيا در خانه ي خويش فرود نمي آييد؟ فرمود: «مگر عقيل خانه اي براي ما گذاشته است؟»؛ زيرا عقيل پس از رفتن بني هاشم به مدينه، خانه هايشان را فروخته بود. [8] .

اعـتـقـاد مـا در پـاسـخ سـؤال مـطرح شده درباره سبب انتخاب خانه عباس بن عبدالمطلب اين است كه بدون شك امام در انتخاب اين خانه؛از نظر مالي اجباري نداشته است. زيرا ايشان متمكن و مالدار بود، و ايـن امكان را داشت و بلكه برايش آسان بود كه براي خود و ديگر افراد كاروان حسيني يك يا چند خانه را در مكه مهيا سازد. به باور مـا هـمـه انـگـيـزه هـاي مـعـقـول اين انتخاب، چه آنهايي را كه در مقام پـرسـش مـطـرح كـرده ايـم و يـا آنـهـايـي را كـه يـادآور نـشـده ايم قـابـل جـمـع هستند. بنابراين امكان دارد كه ميان سبب هاي سياسي،اجـتـمـاعـي و تبليغي و ديگر سبب ها را جمع كرد؛ تا همه آنها در يك راسـتـا قـرار بـگـيـرنـد و عـلت تـامـّه ي ايـن انـتـخـاب را تشكيل دهند.