در مورد اربعين و بازگشت خاندان پيامبر به كربلا در ميان مورخان اختلاف وجود دارد. بسياري از آنها در كتابهاي خود هيچ گونه اشاره اي به آمدن بازماندگان كاروان حسين به كربلا نداشته اند كه از جمله آنها مي توان به ابن اثير، طبرسي، بلاذري، نويري، ابن حجر، ابن اعثم كوفي اشاره كرد و گروهي نيز به عزاداري اهل بيت در كربلا اشاره كرده و يا پرداخته اند، مانند: ابي مخنف، ابن نماحلي، جعفر النقدي، محسن الامين، سيد بن طاووس.

در مجموع در مورد اربعين چهار احتمال وجود دارد:

1. در سال 61 پس از مراجعت از شام، اهل بيت امام حسين (ع) در روز بيستم صفر به كربلا وارد شدند و به سوگواري پرداختند.

2. اهل بيت پيامبر در روز بيستم ماه صفر سال 61، قبل از رفتن به شام از كربلا عبور كردند و بر مزار شهدا به عزاداري پرداختند. [1] اين احتمال بسيار ضعيف به نظر مي رسد.


3. اهل بيت رسول خدا در سال 62 يك سال بعد از واقعه ي كربلا در بيستم ماه صفر به كربلا آمده باشند.

4. اهل بيت پيامبر بعد از بازگشت به مدينه به كربلا رفته باشند كه در اين صورت تعيين روز اربعين به عنوان روز رسيدن آنها به كربلا منتفي است، اما آنچه مسلم است خاندان رسالت به زيارت قبور شهداي بزرگ كربلا رفتند وتا سه روز به عزاداري پرداختند وبه قول سيدبن طاووس ماتمهاي جگر خراش بر پا داشتند. [2] هنوز هم مي توان صداي سكينه را از كنار قبر پدر شنيد كه مي گفت:



الا يا كربلا نودعك جسما

بلا كفن و لاغسل دفينا



الا يا كربلا نودعك روحا

لا حمد و الوصي مع الامينا



«اي كربلا، بدني را در تو به وديعه گذاشته ايم كه بدون غسل و كفن مدفون شد.

اي كربلا، كسي را به يادگار در تو قرار داديم كه روح احمد (ص) و وصي اوست.»

همچنين آمده است چون كاروان به كربلا رسيد جابربن عبدالله انصاري [3] . را ديدند كه با تعدادي از بني هاشم براي زيارت شهدا به كربلا آمده است. چون يكديگر را ملاقات كردند بشدت گريستند و زنان روستاهاي مجاور نيز به آنها پيوستند. [4] آنگاه زينب كبري در حالي كه زنان اطرافش را گرفته بودند با صوتي حزين كه جانها را مي گداخت به امام سلام داد:


السلام عليك ايتها الارواح التي حلت بفناء الحسين و اناخت برحله اشهد انكم أقمتم الصلوة و آتيتم الزكوة و امرتم بالمعروف و نهيتم عن المنكر و جاهدتم الملحدين و عبدتم الله حتي اتاكم اليقين

فرصت و كلام ما به پايان رسيد و قصدمان اين بود كه به مهر و ارادتش بياويزيم كه حسين زنده ي همه ي روزگاران است و عاشورا انگيزه ي بقا و حيات بندگان، و حزن بزرگ آل محمد (ص) از واقعه ي جانسوز عاشورا، عزاي بي پايان همه ي آزادگان و حماسه ي بيكران كربلا نياز بشريت در همه جا و هميشه ي آفرينش است. انسانيت، شرف، آزادگي، ايثار و جوانمردي بدون حسين هرگز به معنا نمي نشيند كه او نه تنها خون خداست كه ركن راه و باعث مهر و گل سرسبد آفرينش پروردگار است.

اسلام عليك يا ابا عبدالله

و علي الارواح التي حلت بفنآئك عليك مني سلام الله ابدا ما بقيت و بقي الليل و النهار و لاجعله الله اخر العهد مني لزيارتكم

السلام علي الحسين و علي علي بن الحسين و علي اولاد الحسين و علي اصحاب الحسين