اساسي ترين عاملي كه باعث شد خاندان بني اميه علي رغم عدم شايستگي، منصب خلافت پيامبراسلام را غصب كرده و سالها بر جهان اسلام حكم برانند و در مقابل، اهل بيت و فرزندان رسول خدا باتمام شايستگي و علي رغم تمام سفارشات پيامبر اكرم (ص) از صحنه سياسي كنار زده شوند و گرفتاردسيسه و قتل و غارت اموي ها شوند، جهالت و ناآگاهي مردم آن زمان بود.

در واقعه كربلا در كنار تمام عواملي كه مردم كوفه را به صحنه جنگ با امام حسين كشيد، به وضوح مي توان عامل جهالت را مشاهده كرد.

به عنوان نمونه در حالي كه مردم كوفه امام حسين (ع) را به خوبي مي شناختند و دشمنان او را نيز تجربه كرده بودند، اكثر آنها تحت تاثير تبليغات بني اميه، گمان مي كردند در يك جهاد مقدس شركت كرده و با دشمنان خدا مي جنگند، به طوري كه عمر سعد با تكيه بر اين خيال باطل مردم، در عصر تاسوعا به عنوان فرمان حمله در ميان لشكر كوفه ندا مي دهد: اي لشكر خدا! سوار شويد شما را مژده بهشت باد [1] همچنين در رواياتي كه گذشت ديديم كه هيچ كس حاضر نمي شد كشتن امام حسين (ص) را به عهده گيرد، چرا كه مي دانستند كشتن او تجاوز به حريم رسول خداست مي گفتند: نمي خواهيم در قيامت پيامبر خصم ما باشد اين در حالي است كه همين مردم مقدمات شهادتش را فراهم كرده بودند و با اين حال گمان مي كردند اگر آخرين ضربه را به عهده نگيرند باز هم مسلمان و پيرو پيامبر اسلامند و دليلي ندارد كه در روز قيامت رو در روي حضرتش قرار گيرند.