آنان به آزمايشي بسيار سخت و ابتلايي جانكاه مبتلا شدند، ولي محض ايمان و بصيرتي كه داشتند در آن طوفان آزمايش و ابتلا كه چون آنان كسي در همه تاريخ به آن كيفيت امتحان نشده بود، دشمن را با شكست سختي روبرو كردند، و خود به فتح و پيروزي ابدي رسيدند.

عارفي صمداني و حكيمي فرزانه در زمينه ابتلا مي فرمايد:

اي عزيز! قدم در نه كه آدمي صنيع خداست و قوّتي در او هست كه روي به هر چه آورد و سست نشود از پيش برد



اسير لذّت تن گشته اي و گرنه ترا

چه عيش هاست كه در ملك تن مهيّا نيست



و تا به بلا و آلام و مصايب او را امتحان ننمايند و خالص نگرداند به آن لذّات روحانيّه نمي رسد.

طلا با آتش آزموده مي شود، و بنده صالح با بلا. حكمت آزمايش خداي متعال بندگان صالح خود را اظهار صدق و كذب ادّعايي است كه در باطن دارند.

امام صادق (عليه السلام) بنا به نقل باب 94 مصباح الشريعه مي فرمايد:

و مدعي ناگزير از وي دليل خواهند، و چون از داشتن دليل تهيدست است رسوا خواهد شد، ولي به راستگو نمي گويند دليلت چيست؟

به اين خاطر گفته اند: هر كس خدا را بر بساط رنج و گرفتاري عبادت كند برتر است از كسي كه او را بر بساط نعمت عبادت نمايد؛ زيرا پيامبران از نظر مرتبه و منزلت برتر و بالاتر از ديگران بودند، و خداوند همه آنان را با انواع گرفتاري ها و بلاها آزمايش فرموده است.

و نيز به دليل اين فرمايش رسول خدا (صلي الله عليه وآله وسلم) كه: شديدترين بلاها براي انبياست، سپس براي هر كه بهتر داراي منزلتي بالاتر است.

وهب بن منبه گويد: ما در كتاب هاي آسماني مي يابيم كه: بندگان صالح خدا چنين بودند كه چون خداوند آنان را به راه نعمت و آسايش مي برد اندوهگين شده و دلهره داشتند، و از غافلگيري خداوند مي هراسيدند، و چون آنان را به راه بلا و سختي ببرد خوشحال و مسرور شده مي گفتند: اكنون پروردگارمان به سراغ ما آمده و از ما تفقّد مي كند!! روي اين حساب اگر ناملايم به انسان نرسد خام است و خام بماند و شايسته بساط خداوندي نگردد، و اگر گوشت خام بي حرارت آتش پخته شود شايد كه آدمي نيز بي تعب مصايب پخته گردد.

گاه هست كه به شخصي مكروهي رسد و او دعا كند كه: خدايا! بر من رحم كن و اين مكروه را از من بگردان و خداي عزّ و جل فرمايد: «از رحم من است كه اين مكروه را بر تو گماشته ام»؛ پس بايد مكروه را با نشاط و خوشي و عشق و محبّت بپذيرد كه عارف را ادّعا و محب را شكايتي نباشد. [1] .

اينك به ابتلاي ياران امام بنگريد، و عظمت روح و ثابت قدمي آنان را در راه حقّ تماشا كنيد.

منبع و مأخذ ما در شرح مختصر حيات نوراني و زندگي ملكوتي بعضي از اصحاب حضرت سيدالشهداء (عليه السلام)كه در كتب مختلف كمتر از آنها نامي برده شده است عبارتند از: رجال كشي، اعيان الشيعه، ارشاد شيخ مفيد، ابصار العين، بصائر الدرجات، مقتل خوارزمي، مقتل ابو مخنف، تاريخ طبري، رجال مامقاني، عنصر شجاعت علامه كمره اي و فرسان الهيجاء محدث خبير شيخ ذبيح اللّه محلاتي و...