هر كس از طريقي و با توجه به انديشه و تفكر خويش، شناخت و تحليلي از واقعه كربلا و امام حسين عليه السلام ارائه نموده است، كه گاهي بسيار جالب و جذاب است. در اين متن به برخي از آنان اشاره مي نماييم.



- انگري، كابريل: به عوض اين كه واقعه كربلا، موجب ترس طرفداران حسين(ع) و علي(ع) شود، شجاعت شيعيان را برانگيخت و آنان را به گرفتن انتقام تهييج كرد. (1)



- ايروينگ، واشنگتن مورخ آمريكايي: در زير آفتاب سوزان سرزمين خشك و در روي ريگ هاي تفتيده عراق، روح حسين فنا ناپذير است؛ اي پهلوان، و اي نمونه شجاعت و اي شهسوار من، اي حسين! (2)



- بروكلمان، كارل خاورشناس و محقق آلماني: شهادت حسين(ع) علاوه بر نتايج و اثرات سياسي، موجب تحكيم و اشاعه مذهب شيعه گرديد و اين مذهب مركز و مظهر تمايلات ضد عرب شد. (3)



- برون، ادوارد مورخ و دانشمند انگليسي: به عقيده ما دسته شيعه يا طرفداران علي (ع) به قدر كافي هيجان و از خود گذشتگي نداشتند، ولي پس از حادثه كربلا قضيه دگرگون شد و تذكار زمين كربلا كه به خون فرزند پيامبر آلوده بود و يادآوري عطش سخت وي و نعش نزديكانش كه اطرافش روي زمين ريخته بود، كافي بود كه عواطف سست ترين مردم را به هيجان آورد و روح ها را غمگين سازد. چنانچه به رنج و خطر و حتي نسبت به مرگ بي اعتنا شوند. (4)



- پطروشفسكي، ايليا پاولويچ مورخ بزرگ روسي: حسين(ع) در پيكار نابرابر پس از آن كه 33 زخم نيزه و 34 زخم شمشير بر او وارد آمد از پاي در آمد . همرزمان وي نيز كشته شدند... . (5)



- توندول، بورشو تامداس: شهادت حسين(ع) از همان زمان كه طفلي بيش نبودم، در من تاثير عميق و حزن آوري مي بخشيد . من اهميت بر پاداشتن اين خاطره بزرگ تاريخي را مي دانم . اين فداكاري هاي عالم از قبيل شهادت امام حسين(ع) سطح بشريت را ارتقاء بخشيده است و خاطره آن شايسته است هميشه بماند و يادآوري شود. (6)



- جمس فردريك: درس امام حسين(ع) و هر قهرمان شهيد ديگر اين است كه در دنيا اصول ابدي عدالت و ترحم و محبت وجود دارد كه تغييرناپذيرند. همچنين مي رساند كه هر گاه كسي براي اين صفات ابدي مقابله كند و بشر در راه آن پافشاري نمايد، آن اصول هميشه در دنيا باقي و پايدار خواهد ماند. (7)



- جوزف، رينو مستشرق فرانسوي و مؤلف كتاب اسلام و مسلمين: شيعه دين خود را با شمشير پيش نبرده، بلكه با نيروي تبليغ و دعوت پيشرفت كرده و اهتمام آنها به برگزاري مراسم سوگواري موجب شده كه تقريبا دو ثلث مسلمانان و بلكه جماعت از هنود و مجوس و ساير مذاهب نيز با آنان در عزاي حسين(ع) شركت كنند. (8)



- ديكنس، چارلز: اگر منظور امام حسين (ع) جنگ در راه خواسته هاي دنيايي خود بود، من نمي فهمم چرا خواهران و زنان و اطفالش به همراه او بودند . پس عقل چنين حكم مي كند كه او فقط به خاطر اسلام فداكاري كرد. (9)



- دو كبري، موريس انديشمند فرانسوي: پيروان حسين به واسطه عزاداري حسين مي دانند كه پستي و زير دستي استعمار و استثمار را نبايد قبول كنند، زير شعار پيشرو و آقاي آنها تن ندادن زير بار ظلم و ستم بود. (10)



- زيدان، جرجي نويسنده مسيحي لبناني: پس از رحلت پيامبر، حب جاه و مال بر فضايل اخلاقي، فايق آمد و افكار و آراي آل علي(ع) در ميان چنان مردمي بي اثر ماند . چنانكه مردم كوفه به خاطر جاه و مال بيعتي را كه با حسين بن علي (ع) كرده بودند، در هم شكستند و به اين نيز اكتفا نكرده، او را كشتند. (11)



- طوماس، مان متفكر آلمان: اگر بين فداكاري مسيح و حسين (ع) مقايسه شود، حتما فداكاري حسين پر مغزتر و با ارزش تر جلوه خواهد نمود . زير مسيح روزي كه آماده براي فدا شدن گرديد زن و فرزند نداشت و در فكر آنان نبوده كه بعد از او به چه سرنوشتي دچار خواهند آمد . امام حسين (ع) زن و فرزند داشت و بعضي از آنها كودك خردسال بودند و احتياج به پدر داشتند. (12)



- فريشلر، كورت مورخ بزرگ آلماني: امام حسين(ع) در فداكاري قدم را از حدود فدا كردن خود برتر نهاد و فرزندانش را هم فدا كرد... تصميم ثابت حسين(ع) براي فداكاري مطلق نه ناشي از لجاجت بود نه معلول هوا و هوس و او با پيروي از عقل، مصمم شده بود كه به طور كامل فداكاري كند تا اين كه مجبور نشود بر خلاف عقيده، آرمان والا خود به وسيله سازش كاري با يزيد بن معاويه و زندگي ادامه دهد .



مي دانيم كه حسين(ع) خود را براي كشته شدن آماده كرده بود و او كه عزم داشت خويش را فدا نمايد، چرا توقف نكرد تا به قتلش برسانند و چرا دايم اسب مي تاخت و شمشير مي انداخت... . حسين(ع) دست روي دست گذاشتن و توقف براي كشته شدن را دور از مردانگي و جهاد در راه عقيده و آرمان خود مي دانست در نظر حسين(ع) در همانجا توقف كردن و گردن بر فضا دادن، تا اين كه ديگران نزديك شوند، تا او را به قتل برسانند. خودكشي محسوب مي شود، يك مرد دلير و با ايمان خودكشي نمي كند. (13)



- كارلايل، توماس دانشمند بزرگ انگليسي: بهترين درسي كه از تراژدي كربلا مي گيريم اين است كه، حسين و يارانش ايمان استوار به خدا داشتند. آنان با عمل خود روشن كردند كه تفوق عددي در جايي كه حق و باطل روبرو مي شوند اهميت ندارد . پيروزي حسين با وجود اقليتي كه داشت موجب شگفتي من است. (14)



- گاندي، مهاتما رهبر انقلاب بزرگ هندوستان: من زندگي امام حسين(ع) آن شهيد بزرگ اسلام را به دقت خوانده ام و توجه كافي به صفحات كربلا نموده ام، بر من روشن شده است كه اگر هندوستان بخواهد يك كشور پيروز گردد، بايد از سر مشق امام حسين (ع) پيروي كند. (15)



- گبن، مسيو: فاجعه كربلا و مصيبتي كه بر حسين بن علي(ع) وارد شده، بعد از قرن هاي متمادي و اقاليم خيلي دور دست حس شفقت و همدردي خون سردترين و دل سخت ترين خواننده را تحريك نموده و منقلبش مي سازد. (16)



- مادام، انگليسي از نويسندگان دائرة المعارف قرن نوزدهم فرانسه: بزرگ ترين دليل بر اثبات مظلوميت امام حسين(ع) مسلمان ها، قرباني دادن بچه شير خواره اش بود كه در هيچ تاريخي سابقه ندارد بچه شيرخواري را براي طلب آب ( بي قيمت و قد) بياورند و آن قوم دغا- دغل و نادرست- عوض دادن آب، او را طعمه تير جفا قرار دادند. اين عمل دشمن اثبات مظلوميت حسين(ع) را نمود و به همين نيروي مظلوميت بساط عزت خاندان مقتدر بني اميه را برچيد و رسواي عالمشان نمود . در اثر جانبازي هاي او و اهل بيت بزرگش دين محمد صلي الله عليه و آله حيات نويني به خود گرفت. (17)



- ماساريك، توماس كشيش متفكر اروپايي: گرچه كشيشان ما هم از ذكر مصائب حضرت مسيح مردم را متاثر مي سازند، ولي آن شور و هيجاني كه در پيروان حسين(ع) يافت مي شود در پيروان مسيح يافت نخواهد شد. گويا سبب اين باشد كه مصائب مسيح در برابر مصائب حسين مانند پر كاهي است در مقابل يك كره عظيم پيكر . (18)