1- سياهپوشي :

از نظر فقهي پوشيدن لباس سياه مكروه است ولي در عزاداري امام حسين (عليه السلام ) وائمه معصومين (عليهم السلام ) استثناء شده است زيرا اين كار نشانه حزن و اندوه و نمودار شعائر و حماسه ها است .



2- تسليت گويي :

اصل تسليت گفتن در شرايط مصيبت و اندوهي كه بر كسي وارد شده در اسلام مستحب است.

پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) : هركس مصيبت ديده اي را تسليت گويد ، پاداشي همانند او دارد.

(سفينةالبحار، ج2، ص188 )

* اين سنت در بين شيعيان رايج است و با جمله « اَعظَمَ اللهُ اُجُورَكُم » همديگر را تسليت مي دهند.

* امام باقر (عليه السلام ) : وقتي شيعيان به هم مي رسند در مصيبت ابا عبدالله (عليه السلام )اين جمله را تكرار نمايند : « اَعظَمَ اللهُ اُجُورَنا بمُصابنا بالحُسَين (عليه السلام ) وَ جَعَلَنا وَ اِياكُم مِنَ الطالبينَ بثاره مع وَليهِ الاِمام المَهدي مِن الِ مُحَمَدٍ عليهمُ السَلامُ.» خداوند اجر ما را به سوگواري و عزاداري بر امام حسين (عليه السلام ) بيفزايد و ما و شما را از خونخواهان او همراه با ولي خود امام مهدي از آل محمد (عليهم السلام ) قرار بدهد .

(مستدرك الوسايل،ج2،ص216)

3- تعطيلي كار در روز عاشورا :

امام صادق (عليه السلام ) : كسي كه روز عاشورا را تعطيل كند ، يعني عقب كسب و كارش نرود و به كوري چشم بني اميه كه روز عاشورا را متبرك مي دانستند، اگر كسي براي معيشت روزانه اش هم فعاليتي نكند، خداوند حوائج دنيا و آخرتش را بر آورد و كسي كه روز عاشورا روز حزن و اندوه او باشد، در عوض فرداي قيامت كه براي همه روز هول و ترس است براي او روز شادي خواهد بود.

(امالي شيخ صدوق ، ص129)

4- زيارت و زيارت خواني :

علقمة بن حضرمي از امام باقر (عليه السلام ) در خواست نمود كه مرا دعايي تعليم بفرما كه از راه نزديك يا دور و از خانه ام در اين روز (روز عاشورا ) بخوانم .

امام فرمودند : اي علقمه ! هرگاه خواستي (دعا بخواني ) دو ركعت نماز بخوان بعد از آن اين زيارت (عاشورا ) را بخوان .

پس اگر تو اين زيارت را بخواني ، دعا كرده اي به آنچه كه ، ملائكه براي زائر حسين (عليه السلام ) دعا مي كنند و خداوند صد هزار هزار درجه براي تو بنويسد و مثل كسي هستي كه با حسين (عليه السلام ) شهيد شده باشد تا مشاركت كني ايشان را در درجات ايشان و شناخته نشوي مگر در جمله شهيداني كه شهيد شده اند با آن حضرت و نوشته شود براي تو ثواب زيارت هر پيغمبري و رسولي و ثواب زيارت هر كه زيارت كرده حسين (عليه السلام ) را از روزي كه شهيد شده است .

(مصباح المتهجد ، ص714)

[اگر مي توانيد زيارت عاشوراي معروفه را با صد لعن و صد سلام بخوانيد و اگر وقت نداريد براي صد لعن و صد سلام ، زيارت عاشوراي غير معروفه را كه در اجر و ثواب با زيارت معروفه يكسان است ، هر روز بخوانيد. (هر دو زيارت در مفاتيح الجنان هست.)]



5 - تباكي و گريستن :

در حديث قدسي آمده كه خداوند به حضرت موسي (عليه السلام) فرموند : اي موسي ! هر يك از بندگانم در زمان شهادت فرزند مصطفي (صلي الله عليه و آله و سلم) (روز عاشورا) گريه كند يا حالت گريه به خود بگيرد و بر مصيبت سبط پيامبر(صلي الله عليه و آله و سلم) تعزيت گويد همواره در بهشت خواهد بود. (مستدرك سفينه البحار، ج7، ص235)



6- برگزاري مجالس عزاداري :

امام صادق (عليه السلام) مي فرمايد : مجلس گرفتن شما را من دوست مي دارم . در مجالس خود « امر ما را » زنده بداريد . خداوند رحمت كند كسي كه امر ما را زنده بدارد. (وسايل الشيعه، ج10، ص235)



7 – نماز جماعت ظهر عاشورا :

سيد الشهداء و ياران با وفاي او همه كشته راه نماز شدند.از اين رو در زيار ت مطلقه امام حسين خطاب به امام

مي گوييم : اشهد انك قد اقمت الصلاة و اتيت الزكاة و امرت بالمعروف و نهيت عن المنكر .

1 تا 7 – سوگنامه عاشورا ، ص 80- 67



8 - بايد مقداري از لذائذ زندگي را كه از خوردن و نوشيدن و حتّي خوابيدن و گفتن بدست مي آيد ترك نموده ( مگر آن كه لازم باشد ) و ديدار با برادران ديني را ترك كرده و آن روز را روز گريه و اندوه خود قرار دهد.و مانند كسي باشند كه پدر يا فرزند خود را از دست داده است .

* امام صادق (عليه السلام) : در روز (عاشورا) از كارهاي لذتبخش دوري شود و آداب و سنن سوگواري بر پا گردد و تا زوال خورشيد از خوردن و آشاميدن خودداري شود و بعد از آن همان غذايي خورده شود كه سوگوارن مي خورند.

(ميزان الحكمه ، ج8 ، ص3783)

[ يكي از علما مي فرمودند : از روز 7 محرم كه آب را بر امام حسين (عليه السلام) بستند تا روز عاشورا سعي كنيد آب نياشاميد، نوشيدني هاي ديگر بياشاميد ولي به احترام آقا و اهل بيتش آب نياشاميد. ]



9- رعايت اخلاص:

عزاداري را بخاطر رسم و عادت انجام نداده و سعي كنيم اين كارها را با نيتي خالص و براي رضاي خدا انجام داده و در خلوص خود نيز صادق باشيم. زيرا كار كوچكي كه با نيت خالصانه و صادقانه همراه باشد بهتر از كارهاي زيادي است كه خلوص و صداقت در آن نباشد ، حتي اگر چندين هزار برابر باشد. و اين مطلب بخوبي از عبادتهاي حضرت آدم عليه السّلام و شيطان فهميده مي شود ، زيرا عبادتهاي چندين هزار ساله شيطان او را از جاودانگي در آتش نجات نداد ولي يك توبه حضرت آدم عليه السّلام باعث بخشش خطا و برگزيدن او شد.



در هنگام انجام اعمال نيز بايد مواظب باشد كه رياء و دوستيِ ستايش مردم در نيت او وارد نشود.



10- در آخر روز عاشورا زيارت تسليت را بخواند، و روز عاشورا را با توسلي ...اصلاح حال و پذيرش عزاداري را [ از خداوند] خواسته و از كوتاهي خود معذرت بخواهد.