در سال 56 هجري به دستور معاويه مردم با يزيد بعنوان ولي عهد او بيعت کردند [1] . و اين فکر که بايد خلافت يا به تعبير ديگر حکومت و سلطنت موروثي شود در زمان معاويه شکل گرفت و خلفاي گذشته هيچيک به چنين کاري تن نداده بودند.

هنگامي که عبد الرحمن بن ابي بکر [2] خبر بيعت مردم با يزيد را شنيد به مروان بن حکم (امير معاويه در مدينه) گفت: «تو و معاويه در اين تصميم خيرخواه امت پيامبر اسلام صلي الله عليه وآله وسلم نبوديد بلکه هدفتان اين بود که سلطنت را موروثي کنيد همانند پادشاهان روم» [3] [4] .

و اين پيشنهاد (موروثي شدن خلافت) ابتدا توسط مغيره بن شعبه [5] که از طرف


معاويه فرمانرواي کوفه بود مطرح شد، آنهم براي تثبيت موقعيت و امارت خود، زيرا معاويه قصد بر کناري او را داشت.

در اين رابطه ابن اثير مي نويسد: مغيره در کوفه از طرف معاويه فرمانروائي مي کرد و معاويه تصميم گرفته بود که او را برکنار کرده و سعيد بن عاص را به کوفه بفرستد، جون اين خبر به مغيره رسيد با خود گفت که: مصلحت در اين است که براي حفظ آبروي خود نزد معاويه بروم و از ادامه ي مسئوليت خود و فرمانروائي کوفه اظهار بي ميلي نموده و از او درخواست کنم که با استعفاي من موافقت کند تا در نزد مردم چنين وانمود شود که من خود داوطلبانه از فرمانروايي کوفه کناره گرفتم.

با همين خيال بسوي شام حرکت کرد و در شام ابتدا با نزديکان و ياران خود ملاقات کرد و به آنها گفت: اگر در اين اوضاع و احوال نتوانم فرمانروائي کوفه را براي خود نگه دارم ديگر هرگز به آن مقام دست نخواهم يافت. و بعد نزد يزيد بن معاويه رفت و بدو گفت: بيشتر ياران پيامبر از دنيا رفته اند و فرزندان آنها بجاي مانده اند و تو از همه ي آنها در فضل و رأي و دين و سياست داناتري و من نمي دانم چرا پدرت معاويه براي تو از مردم بيعت نمي گيرد؟!

يزيد گفت: آيا به نظر تو اين کار شدني است؟

مغيره گفت: آري.

يزيد که سخت تحت تأثير حرفهاي مغيره قرار گرفته بود به نزد پدرش معاويه رفت و کلام مغيره را بازگو نمود. معاويه دستور داد تا مغيره را حاضر سازند، و مغيره پيشنهاد خود را براي معاويه شرح داد و اضافه کرد که: شما شاهد بوديد که بعد از قتل عثمان، امت اسلامي دچار چه اختلافهاي شديدي گرديد و چه خونهاي زيادي ريخته شد، يزيد جانشين خوبي براي تو خواهد بود تا بعد از تو پناهگاهي براي مردم باشد و از خونريزي و فتنه جلوگيري شود.

معاويه گفت: چه کساني در اين کار مرا ياري خواهند کرد؟


مغيره گفت: من تعهد مي کنم که از مردم کوفه براي يزيد بيعت بگيرم و زياد بن ابيه نيز از مردم بصره براي وليعهدي يزيد بيعت خواهد گرفت و از اين دو شهر گذشته مردم هيچ شهري با بيعت يزيد مخالفت نخواهند کرد.

معاويه مغيره را در پست فرمانروائي کوفه تثبيت کرد و از تصميم بر کناري او به جهت بيعت گرفتن براي يزيد منصرف گرديد.

مغيره نزد ياران خود بازگشت و در جواب يارانش که از ماجراي بر کناريش پرسش مي کردند گفت: من پاي معاويه را در رکابي قرار دادم که حکومت اموي سالهاي سال به ترکتازي خود ادامه دهد و دريدم چيزي را که هرگز دوخته نخواند شد! [6] .

سپس مغيره به کوفه آمد و با ياران خود و هواداران بني اميه مساله بيعت با يزيد را مطرح کرد و آنها پيشنهاد او را اجابت کردند، او فرزندش موسي بن مغيره بهمراه يک هيئت ده نفره را (و به قولي بيش از ده نفر) بسوي شام فرستاد و سي هزار درهم در اختيار آنان گذاشت. آنان نزد معاويه رفتند و از بيعت با يزيد سخن گفتند و معاويه را تشويق کردند که هر چه زودتر اينکا را انجام دهد و معاويه در پاسخ گفت: اين مطلب را فعلا اظهار نکنيد ولي بر همين رأي و انديشه باشيد؛ سپس از فرزند مغيره سؤال کرد که: پدرت دين اين افراد را به چه قيمتي خريده است؟! گفت: به سي هزار درهم! معاويه در جواب گفت: به راستي که دين بر اين اشخاص بسي بي ارزش بوده است که آن را به اين قيمت ناچيز فروخته اند [7] .