جواب:
و اما1. مدت قيام امام(ع) از روز امتناع بيعت با يزيد تا شهادت 175 روز بود، كه 4 ماه و ده روز آن در مكه گذشت.(1) به اين ترتيب امام فرصت يافت تا بزرگان جهان اسلام و مسلمانان را كه براي ايام حج به مكه مي آمدند از غفلت خارج كنند در همين ايام نامه هاي كوفيان به امام رسيد، سه ماه و چند روز از ورود امام به مكه گذشت كه مسلم بن عقيل، سفير امام، پيام داد كه كوفيان در دعوت از شما صادق و راسخ هستند و به اين سو حركت كنيد. چرا امام با يزيد بيعت نكرد؟ خود فرمود : يزيد مردي است تبهكار، شرابخوار و قاتل انسانهاي محترم، كه آشكارا گناه مي كند و مثل من با چون اويي بيعت نخواهد كرد... ما انتظار مي كشيمو شما نيز انتظار مي كشيد تا ببينيم كدام يك به جانشيني رسول خدا و بيعت [امت با او] سزاوارتريم.(2) سخنان امام در اين باره بسيار است و از جمله نامه هاي فراوان مردم عراق نيز اين نامه است كه : ... اكنون ما مردم عراق رهبري نداريم، به سوي ما رهسپار شو، اميد است خداي متعال به وسيلة تو ما را به حق آورد. با مسافرت مسلم و تأييد او از صداقت كوفيان، حجت شرعي نيز بر امام تمام شد. آنانكه امام را از رفتن منع مي كردند از مرگ امام هراسان بودند، اما امام كه از سوي خدا براي هدايت و حمايت از بندگان مسؤوليت دارد، بعد از هزاران نامة بيعت با او حجت بر امام تمام شد و به سوي كوفه حركت مي نمود. آنچه ملاك عمل است حجت ظاهري است ـ يعني نامه هاي كوفيان ـ نه علم باطني امام ـ يعني اينكه امام خود مي دانستند شهيد مي شوند ـ پس امام به وظيفة خود عمل نمود.
2. وقتي امام به نزديك كوفه رسيدند در 9 ذي حجه ـ 30 روز قبل از شهادت ـ با سپاه حر برخورد كردند و خبر شهادت مسلم و سستي و پيمان شكني كوفيان آشكار شد و در نتيجه طبيعي است كه امام از ادامة مسير به كوفه منصرف شدند؛ اما حر وظيفه داشت امام( را در سرزميني كه از آب و آبادي دور باشد نگاه دارد و مذاكرات امام با او در مورد تغيير مسير يا بازگشت به نتيجه نرسيد. پس استراتژي كلي، عدم بيعت با يزيد بود و رفتن به مكه، كوفه و انتخاب شهادت، تاكتيك امام براي تحقق اين استراتژي بود.
3. بعنوان جمعبندي مي توانيم بگوييم(3) : امام در مدينه در مقابل درخواست بيعت، يكي از 4 گزينه را پيش رو داشت.
الف : بيعت و سازشب : بي تفاوتي از سرنوشت امتج : مبارزهد : كناره گيري بخاطر سازندگي و جمع كردن يار
امام چهارمين را برگزيد و به مكه رفت، بعد از تصميم يزيد براي قتل امام در مكه و نامة كوفيان، امام به سوي كوفيان حركت كرد، وقتي حر راه را بست امام دو راه داشت : الف : مبارزه ب : مصالحه، و چون مبارزه در اين حال بي نتيجه بود و هنوز با كوفيان صحبت و احتجابي نشده بود امام راه مصالحه را برگزيد اما چون آنها اين را نپذيرفتند و امام نيز قصد بيعت نداشت، آخرين راه را يعني شهادت را برگزيد و آن را انتخاب نمود.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
منابع و مآخذ :
1. فرهنگنامة عاشورا، جواد محدثي، بخش آمار2
2. فرهنگ جامع سخنان امام حسين، ترجمه علي مؤيدي، ص320
عاشورا، علي صفايي حايري، ص65 به بعد
|
