جواب:
2و1ـ برادر عزير بعنوان مقدمه توجه شما را به نكاتي پيرامون فلسفه عزاداري جلب مي نمايم. چراكه قالبهاي رائج عزاداري بايد آئينه نمايشي زوايايي از روح حاكم بر عزاداري باشد نه خداي ناكرده منافي ازآن . عزاداري و بزرگداشت شهادت اهل بيت ( عليهم السلام ) ـ بويژه حضرت اباعبدا...(ع) ـ درخصوص ديني سخت مورد تاكيد و توجه واقع شده واز افضل قربات شمرده مي شود. همچنانكه اشك هر آزاده و سينه سوخته اي را برمصائب و شگفتي هاي صحنه اي چون عاشورا از سرسوز و شوق هميشه جاري است . ودرطول تاريخ اين عزادريها داراي آثار مفيد و ارزشمند بسياري بوده است، از جمله : 1- احيا وزنده داشتن نهضت عاشورا كه موجب زنده نگه داشتن و ترويج دائمي مكتب قيام و انقلاب در برابر طاغوتها و تربيت كننده و پرورش دهنده روح حماسه و ايثار بوده است. 2- عزاداري نوعي پيونده محكم عاطفي با مظلوم انقلابگرواعتراض به ستمگر است وبه تعبير استاد مطهري : گريه بر شهيد شركت درحماسه اوست 3- عزاداري براي اهل بيت يك پيون روحي راه آنان به جامعه الهام گشته و پيوستگي پايداري بين پيروان مكتب ورهبران آن برقرار مي سازد وديگر گذشت قرون و اعصار نمي تواند بين آنان جدايي افكند.4- نكته ديگر اينكه وجود مراسم عزاداري در هر كوي وبرزن بزرگترين ابزار گسترش فرهنگ حسيني (ع) است (البته با بهينه سازي اين مجالس وزدودن آفتها وانحرافات ازآن) همين مساله موجب نفوذ ناپذيري امت از تاثيرات و انحرافات دشمنان ميگردد ومكتب راهمچنان سالم نگه مي دارد. ويا تحريفات و اعوجاجات را به حداقل مي رساند.1
واما درباره قالبهاي رائج وسنتي مثل سينه زني و زنجير زني بايد گفت : اصل عزاداري وسوگواري از خود اهل بيت عليهم السلام است ولي چگونگي آن تا حدود زيادي با شيوه هاي قومي و ملي عجين شده است واين آميزش تا زماني كه مشتمل برخلاف شرع نباشد اشكالي ندارد. بنابراين هر گونه عملكردي درراستاي اهداف مذكور جايز وانجام آن مفيد وبلامانع است و آنچه دروغ و ياموجب وهن و بي پايگي مذهب ودين گردد ممنوع و غير مجاز است و به ويژه با انگيزه هاي دنيا گرايانه .
امام خميني(ره) دراين باره فرموده اند : بايدمامحرم و صفر را زنده نگه داريم به ذكر مصائب اهل بيت عليهم السلام كه باز ذكر مصائب اهل بيت با همان و ضع سنتي مرثيه سرايي و روضه خواني اين مذهب زنده مانده است . شياطين به گوش ما نخوانند كه ما انقلاب كرديم، حالا بايد همان مسائل انقلاب رابگوييم ومسائلي كه در سابق بود حالا ديگر مشي بايد بشود، خير
ما بايد حافظ اين سنتهاي اسلامي، حافظ اين دسته جات مبارك اسلامي كه درعاشورا، درمحرم وصفر درمواقع مقتضي به را مي افتند (باشيم) تاكيد كنيم كه بيشتر دنبالش باشند . محرم و صفر وفداكاريهاي سيد الشهدا سلام الله عليه است كه اسلام را براي ما زنده نگه داشته است .... بايد بدانيد اگر بخواهيد نهضت شما محفوظ بماند بايد اين سنتها را حفظ كنيد البته يك چيزهاي ناروايي بوده است سابق و دست اشخاص بي اطلاع از مسائل اسلام بوده، آنها بايد يك قدري تصفيه شود لكن عزاداري به همان قوت خودش بايد باقي بماند ...
از حضرت ايه ا...العظمي خامنه اي نيز در اين باره سوالاتي شده كه اجمالاً به پاسخهاي ايشان اشاره مي شود :2
راجع به مراسم شبيه خواني فرموده اند : اگر مراسم شبيه خواني مشتمل بر امور دروغ و باطل نباشند ومستلزم مفسده هم نباشند و با توجه به مقتضيات زمان باعث وهن مذهب حق هم نشوند اشكال ندارند. ولي درعين حال بهتر است به جاي آنها مجالس وعظ وارشاد وذكرمصائب حسيني ومرثيه خواني برپاشود.
ونيز راجع به راه انداخت دسته هاي عزاداري فرموده اند : به راه انداختن دسته هاي عزاداري براي سيدالشهداء واصحاب او ... وشركت در امثال اين مراسم امر بسيار پسنديده و مطلوبيست واز بزرگترين اعمالياي است كه انسان را به خداوند نزديك مي كند ولي بايد از هر عملي كه باعث اذيت ديگران مي شود ويا في نفسه از نظر شرعي حرام است پرهيزكرد.
وهمچنين راجع به استفاد هاز آلات موسيقي درعزاداريها فرموده اند : استفاده از آلات موسيقي، مناسب با عزاداري سالار شهيدان نيست و شايسته است مراسم عزاداري به همان صورت متعارضي كه از قديم متداول بود برگزار شود.
ونيز راجع به اعمالي چون سوراخ كردن گوشت بدن و آويزكردن وزنه به آن فرموده اند : اين گونه اعمال كه موجب وهن مذهبمي شوند جايز نيست .
3- ودرخصوص اينكه فرموديد عزادار واقعي كيست؟ بايدگفت : مساله عاشورا دو جنبه ودو چهره دارد :
الف) چهره زيبايي ها ؛ يعني، عظمتي كه حضرت اباعبدا... (ع) وياران ايشان درابعاد مختلف آفريده وعالي ترين جلوه هاي كمال انسان رابا عمل خويش ترسيم نموده وبزرگترين درس رابه كل تاريخ بشريت آموختند . نمايش عزت و افتخار حسيني درمقابل لشكريان جهل و سياهي، بينش زينبي در جاي جاي قيام كربلاو همچنين نمايش اقتدا به مراسم حسيني نكات بارز آن مي باشند .
اين بعد از حادثه عاشورا بسيار غرور انگيز وافتخار آفرين است وبه راستي بايد به خود باليد كه درچنين مكتب درخشاني پا به عرصه وجودنهاده ودرآن رشد يافته وباآن مي ميريم وحاضريم همه هستي خود را دراين راه نثار كنيم .
ب) چهره ديگر عاشورا جنبه تراژديك، عمبار واشكبار آن است. اسف از مظلوميت حق و اسلامي كه ازآن چون پوستي باقي نمانده بود.از غربت دين كه همه دروجود مبارك امامي رئوف وتنها تجلي يافته بود.
واسف ازاينكه چرا امت حق امام(ع) را پاس نداشته وناجوانمردانه ترين حركات را نسبت به محبوبترين خلق خدا وشريفترين انسانها روا داشتند. آري ظلمي كه برامام(ع) واهلبيت وياران ايشان تحميل شده دل هر انسان نيكوسيرتي را بدرد مي آورد وروح آدمي را سخت مي آزارد واز طرفي زنده وملموس يافتن قيام ودرس مكتب حسيني در سينه ها درتمام آنات و لحظه ها وتطبيق آن برتعارض هميشگي خوبيها وبديها دردرون كه گاه حسين وجود(جان علوي ونفس الهي) دردرون ما به تيغ شخوت و غضب وگاه به تيغ بي حيايي ضربتي مي خورد ودر پهنه نفس وروح ما بي جان و بي رمق مي افتد واز اين منظر گريه بر حسين گريه برمظلوميت نفس مزكاي الهي خويش وغايتا نساني است كه به دست نفس حيواني دريده مي شود .
همچنانكه اشك گاهي از سر سوزو گا ه از سر شوق جاري مي شود گريه بر اباعبدا... (ع) از هر دو نوع است يعني هم مصائب ايشان سيلاب اشك از ديدگان فرو مي ريزد وهم عظمت و شگفت آفريني ها، مردانگي وشرافت آن حضرت وياران ايشان، آدمي را وادار به ريختن اشك مي سازد.
عزادار حسيني به هر اندازه معرفت به اين دو بعد داشته باشد ومتأثر از آن شود، عزادار محسوب مي شود والبته شايسته است مرتبت ومتزلت خود را دراين مقام با كسب معرفت بيشتر ارتقا بخشيم. 3
(1) برگرفته از پرسش و پاسخهاي سايت دفتر نهادرهبري دردانشگاهwww.nahad.net
(2) پاسخ به سوالات 354، 362، 363، 364 از رساله اجوبه الاستفتائات مقام معظم رهبري، ج2 ،ص 129
برگرفته از پرسش و پاسخهاي سايت دفتر نهاد
|
