از ميان عناصري که در جنگ با امام شرکت نمودند، «خوارج» هستند، آنان از کينه توزترين مردم بر خاندان پيامبر صلي اللَّه عليه و آله بودند؛ زيرا امام اميرالمؤمنين عليه السلام در واقعه ي نهروان با آنان جنگيده بود و آنان براي انتقامجويي از آن واقعه براي کشتن عترت پاک، به مسابقه پرداختند.

اينها بعضي از عناصري هستند که سپاه ابن زياد آنان را در بر مي گرفت. در يکي از زيارتهاي حضرت امام حسين عليه السلام در وصف آنان چنين آمده است: «و بر او همدست شدند- يعني بر جنگ با امام- آنان که دنيا ايشان را فريفته و بهره ي خود را به خوارترين اندک فروختند و آخرت را با بهاي بسيار ناچيز از دست دادند و در هواي خود به هلاکت افتادند» [1] .

در اينجا سخن ما در مورد «اردوگاه امام و اردوگاه ابن زياد»، پايان مي يابد تا فصلهاي فاجعه ي جاويد در دنياي غمها را بررسي نماييم.



[ صفحه 191]