بازگشت

قيام مسلم


هنگامي که مسلم از آنچه برهاني گذشت، آگاه شد، به اعلام قيام بر ضد ابن زياد شتافت؛ زيرا مي دانست که همان سرنوشت هاني، در انتظار اوست، پس به «عبداللَّه بن حازم» دستور داد تا يارانش را که خانه هارا با آنان پر کرده بود، فرا خواند، چهار هزار نفر [1] يا چهل هزار نفر [2] نزد وي جمع شدند در حالي که شعار مسلمين در روز بدر را فرياد مي کردند «يا منصور امت» [3] ؛ «اي پيروزمند! بميران».

مسلم به تنظيم سپاهش پرداخت و فرماندهيهاي عمومي در سپاه را به کساني که وفاداري و اخلاص آنهارا نسبت به اهل بيت شناخته بود، سپرد، آنها عبارتند از:

1 - «عبداللَّه بن عزيز کندي» را بر ربع کنده قرار داد.



[ صفحه 481]



2 - «مسلم بن عوسجه» را فرمانده ربع مذحج ساخت.

3 - «ابوثمامه صائدي» را فرمانده قبايل بني تميم و همدان قرارداد.

4 - «باس بن جعده جدلي»را بر ربع مدينه فرماندهي داد.

آنگاه مسلم با سپاه خويش به سوي قصر فرماندهي حرکت کرده آن را محاصره کردند [4] در حالي که فرزند زياد از قصر خارج شده بود تا پس از بازداشت هاني، براي مردم، سخنراني کند. وي به مسجد اعظم رفت و بالاي منبر قرار گرفت سپس روي به يارانش کرد و آنهارا در سمت راست و چپ وي در حالي که گرزهايي در دست داشتند و شمشيرهاي خودرا براي محافظت از وي کشيده بودند، مشاهده کرد، پريشاني اش آرام گرفت و مردم کوفه را مخاطب قرارداد و گفت:

«اما بعد: اي مردم کوفه! به طاعت خداوند و پيامبرش و به اطاعت از پيشوايانتان چنگ زنيد و اختلاف نکنيد و متفرق نشويد که هلاک مي گرديد، خوار مي شويد، پشيماني مي يابيد و مغلوب مي شويد، پس هيچ کس راهي براي کيفر به سوي خود نگشايد که هرکس را اخطار کند، معذور خواهد بود».

هنوز آن ستمگر سخنش را به پايان نبرده بود که صداي ضجه و فرياد مردم را که بلند گشته بود شنيد درمورد آن پرسيد، به وي گفته شد: «حذرکن، حذرکن، اين مسلم بن عقيل است که با همه کساني که باوي بيت کرده اند آمده است».

اضطراب، رنگ از چهره اش گرفت و لرزه برهمه اعضايش افتاد. آنگاه، آن بزدل، به سوي کاخ شتافت در حالي که از شدت ترس، زبان از دهنش بيرون



[ صفحه 482]



افتاده بود و له له مي زد. وي داخل قصر شد و درهارا برخود بست [5] .

مسجد و بازار از ياران مسلم پرشد و دنيا بر فرزند زياد، تنگ گرديد و به هلاک شدن يقين پيدا کرد؛ زيرا نيرويي براي حمايت از خويش نداشت جز سي نفر از افراد پليس و بيست نفر از سردمداران که از عمّال وي بودند، [6] در حالي که بر تعداد سپاهيان مسلم، افزوده مي شد تا آنجا که به قول برخي از مورخان، به هيجده هزار نفر رسيدند، پرچمها را بر افراشته و شمشيرهارا بر افراخته بودند و صداهاي آنان به شماتت ابن زياد و دشنام گويي وي بلند بود. بعضي از مورخان نوشته اند: ميان پيروان فرزند زياد و سپاه مسلم زدوخورد شديدي جريان يافت.

پسر زياد، درمورد نزديکترين وسايلي که اورا به رهايي حکومتش از انقلاب توانا مي ساخت، مي انديشيد و به اين نتيجه رسيد که جز جنگ اعصاب و تبليغات ارعاب انگيز، راه ديگري ندارد و همين راه را هم در پيش گرفت.


پاورقي

[1] ابن اثير، تاريخ 30 / 4 ابن شهر آشوب، مناقب 92 / 4.

[2] تهذيب التهذيب 351 / 2 ذهبي، تذهيب التهذيب 150/1 ذهبي، از کتابهاي کپي شده کتابخانه امام امير المؤمنين عليه السلام.

[3] اين شعار، سپاه را بر مرگ در جنگ، براي پيروزي بر دشمن تشويق مي کند و نيز نويدي براي پيروزي نيز در آن وجود دارد.

[4] ابن اثير، تاريخ 30/4.

[5] البداية و النهاية 154/8. الفتوح 86 - 85/5.

[6] ابن اثير، تاريخ 30/4.