بازگشت

دشت كربلا






قبله ي اهل حقيقت کربلاست

کربلا، او قبله اهل ولاست



گر چه دارد کعبه، مروه با صفا

ليک، کي دارد مناي کربلا؟



کعبه را گر زمزم است آب حيات

کربلا را آب خضر آمد فرات



رو نما عارف، صلات رکعتين

در خم ابروي محراب حسين



«کربلا»، مدفن سيد الشهداست، سرزميني که عظيمترين حماسه خدايي بشر، درعاشوراي سال 61 در آن اتفاق افتاد و موجش سراسر تاريخ و پهنه جهان را فرا گرفت.

خاک آن، بوي خون مي دهد و تربت کربلا مقدس و الهام بخش است و در فضيلت آن، روايات بسياري نقل شده است. [1] .

امام علي «ع » پس از جنگ صفين، هنگام عبور از کربلا همراه برخي همراهان، چشمانش پر از اشک شد و فرمود: اينجاست محل فرود آمدنشان... و اينجاست شهادتگاه عاشقان بي نظير که در گذشته و آينده، نمونه ندارند: «... مصارع عشاق شهداء لا تسبقهم من کان قبلهم و لا يلحقهم من بعدهم...» [2] و به همين خاطر، «کربلا» سمبل ايثار و جانبازي و شهادت طلبي و شوق و شور حماسي شناخته شده است و در طول تاريخ نيز، کانون عشقهاي برتر بوده و همچون مغناطيسي، دلهاي مشتاق و شيداي معرفت را به سوي خود کشيده است.در حماسه دفاع مقدس ايران نيز، بسياري از رزمندگان اسلام، به شوق کربلاو زيارت حرم حسيني، جبهه ها را در مي نورديدند و با بعثيان کافر مي جنگيدند و رو به کعبه عشق، کربلاي سيد الشهدا «ع » شهيد مي شدند، چون کربلا سمبل هر جايي است که صحنه ديگري حق و باطل باشد.



در حسرت کوي کربلا مي رفتند

مشتاق به سوي کربلا مي رفتند



گلگون تن و خونين کفن و بي پر و بال

اينگونه به سوي کربلا مي رفتند [3] .



در روايات آمده است که سيد الشهدا «ع » نواحي اطراف قبر خويش را از اهل نينوا و غاضريه به مبلغ شصت هزار درهم خريداري کرد و به خود آنان صدقه داد و با آنان شرط کرد که مردم را به جايگاه قبرش راهنمايي کنند و هر که را به زيارت آن حضرت آيد، سه روز مهمان نمايند و پذيرايي کنند. [4] .

باري، کربلا نام يکي از شهرهاي کشور عراق است که در کنار رودخانه فرات قرارداشته است.اين شهر، تا سال 61 هجري، بيابان بوده است.از آن زمان به بعد، بر اثر شهادت حسين بن علي «ع » در آن محل، بتدريج مورد توجه شيعيان آل علي قرار گرفت و پس از بناي مرقدهاي شهدا، متدرجا مرکز جمعيت گرديد و امروز، يکي از شهرهاي زيارتي عراق مي باشد که قريب 65000 تن جمعيت دارد و در ماههاي محرم و صفر و هنگام زمستان، به سبب ورود زايران، جمعيت شهر به 100000 تن مي رسد. [5] .

در اين که «کربلا» يعني چه و ريشه لغوي آن چيست و از چه گرفته شده، بحثهاي مفصلي انجام گرفته است. [6] طبق برخي نقلها، اين نام از ترکيب «کرب » و «ال » ساخته شده است، يعني حرم الله، يا مقدس الله، «کرب » در لغت سامي به معناي «قرب » در عربي است (کرب: قرب).اگر «ال » هم به معناي «الله » باشد، کربلا به معناي محلي است که نزد خدا، مقدس و مقرب است، يا «حرم خدا» است. [7] برخي هم آن را ترکيب يافته از «کوربابل » دانسته اند، يعني مجموعه اي از آباديها و روستاهاي بابل.موقعيتي که کربلا در آن قرار دارد، در بين النهرين است.اين منطقه در گذشته هاي دور، مهد حوادث و احيانا تمدنها بوده است و بخشهاي گوناگوني از اين ناحيه، نامهاي مختلف داشته است.کربلا، کور بابل، نينوا، غاضريه، کربله، نواويس، حير، طف، شفيه، عقر، نهر علقمي، عمورا، ماريه و... که بعضي از اينها نام روستاها و آباديهايي در اين منطقه وسيع بوده است. [8] .

حرم مطهر امام حسين «ع » که در اين شهر قرار دارد، تاريخچه اي مفصل دارد و در دوره هاي مختلف تاريخي، بناي آن تغييرات و تعميراتي يافته است.کربلا، شهري است که خاندانهاي ريشه دار در آن ساکن بوده اند.حوزه علميه داشته و خانواده هايي شريف، اديب و علماي برجسته از آن برخاسته و در آن زيسته اند.قبر حضرت عباس «ع » نيز درهمين شهر است.در قرون اخير نيز شاهد تعدادي حوادث و انقلابها و فتنه ها بوده است. [9] ولي به هر حال، در کربلا بيش از نشانهاي جغرافيايي و تاريخي، بايد مفاهيم والاي انساني و شورگستريها و الهام بخشيهاي قداست آفرين را سراغ گرفت.


پاورقي

[1] ر.ک: سفينة البحار، ج 2، ص 11 و 475.معروفست که: «کل ارض کربلاء و کل يوم عاشورا».درباره اين مرقد مطهر ازجمله‏ «چهل حديث کربلا»، نشر معروف نيز منتشر شده است. نيز «کربلا» از مؤلف، نشر مشعر.

[2] همان، ص 197 و 475.

[3] علي مرادي.

[4] مجمع البحرين، طريحي، واژه‏ «کربل‏».

[5] فرهنگ فارسي، معين.براي آشنايي با تاريخ اين شهر از دير باز تا عصر حاضر، ر.ک: «تراث کربلا» از سلمان هادي‏ الطعمه (اين کتاب به فارسي هم ترجمه شده است: ميراث کربلا) همچنين ر.ک: «موسوعة العتبات المقدسه‏» جلد 8 (قسم کربلا) از جعفر الخليلي.

[6] از جمله ر.ک: «موسوعة العتبات المقدسه‏»، ج 8، ص 9 به بعد.

[7] همان، ص 10.

[8] تراث کربلا، ص 19.

[9] ر.ک: «تراث کربلا»، سلمان هادي الطعمه.