لفظي: اين است كه ظاهر مطلبي را عوض كنند يعني از يك جمله گفتاري حذف يا اضافه شود يا جملات را پس و پيش كنند .



معنوي: اين است كه ظاهر مطلب را عوض نمي كنند يعني در لفظ تصرف نمي شود ولي آنرا طوري معنا مي كنند كه خلاف گوينده مطلب را بيان مي كند بعبارتي ديگر طوري تفسير مي كنند كه با بيان و عمل آن فرق مي كند لذا تحريف معنوي بسيار خطرناكتر از لفظي است مانند: در روزي كه مسجد مدينه را بنا كردند جناب حضرت عمار فوق العاده زحمت صادقانه مي كشيد پيامبر هم در حق او فرمود يا عمار تقتلك الفئه الباغيه (اي عمار تو را گروهي طاغي و سركش به شهادت مي سانند) لذا وقتي عمار در صفين در سپاه حضرت علي (ع) بود وزنه بزرگي براي حضرت بود حتي افراد ضعيف الايمان هم كه بودند تا وقتي عمار شهيد نشده بود هنوز مطمئن نبودند كه جنگي را كه در ركاب علي (ع) مي كنند به حق است يا نه وقتي هم كه عمار شهيد شد ناگهان فرياد از همه بلند شد كه حديث پيامبر صادق آمد و مثل آفتاب روشن بود كه گروه طاقي، سپاه معاويه است با استناد به آيه 9 سوره حجرات (و ان طائفتان ... الي امرالله ) پس به نص قرآن بايد به نفع لشگريان حضرت علي (ع) عليه سپاه معاويه وارد جنگ شد. اين قضيه تزلزلي در لشكر معاويه ايجاد كرد. معاويه كه هميشه با حيله كار خود را پيش مي برد به يك تحريف معنوي دست زد. چون كه گفتار پيامبر را نمي شد تحريف لفظي كرد زيرا اقلاء 500 نفر در آن زمان اين مطلب را از پيامبر شنيده بودند و شهادت مي دادند كه : اين فرمايش پيامبر را شنيده ايم .