يكي از بزرگترين آثار قيام حسيني اين بود كه مجزا كرد بين قيام عليه خلفا و قيام عليه اسلام را ، همانطوري كه قبلا گفتيم اگر امام حسين عليه يزيد قيام نمي كرد ممكن بود خرابكاريها و سوء سياست يزيد منجر به قيامي از طرف عناصري بشود كه به اسلام هم علاقه اي نداشتند . اكنون مي گوئيم اگر چه در تاريخ اسلام قيامهاي زيادي مي بينيم كه عليه دستگاه خلفا است و در عين حال جنبه حمايت از اسلام را دارد مثل قيام ايرانيان عليه امويان ، ولي بايد دانستكه اين امام حسين بود كه اولين بار قيام دسته جمعي مسلحانه عليه دستگاه خلافت كرد و او بود كه حساب اسلام را از حساب متصديان امر جدا كرد بلكه راه قيام عليه دستگاه را از نظر اسلامي باز كرد و قيام آن حضرت نمونه و سرمشق ديگران قرار گرفت ، ديگر نقش خلفا به عنوان حاميان اسلام باطل شد ، اسلام در طرف مخالف قرار گرفت . قبل از امام حسين هم قيامهائي فردي يا دسته جمعي انجام شد . آنها يا مسلحانه و فردي بود يا جمعي و غير مسلحانه . ولي قيام و شورش دسته جمعي و مسلحانه را امام حسين آغاز كرد . ( قيام عليه عثمان نيز نوعي تفكيك بين اسلام و خلافت بود ) . مقام خلافت در آنروز عاليترين مقام روحاني و سياسي بود و چنانكه مي دانيم باز هم تا اندازه اي خلفاي عباسي مقام روحاني خود را حفظ كردند و كسي كه اين قسمت را براي آخرين بار درهم شكست كه ديگر بپا نخاست خواجه نصيرالدين طوسي بود كه از علماء بزرگ شيعه است . خواجه با هلاكو همكاري كرد براي اينكه دستگاه جبار خلافت را از ميان بردارد . اما سعدي در مرثيه مقام خلافت مي گويد :





*



آسمان را حق بود گر خون ببارد بر زمين از براي قتل مستعصم اميرالمؤمنين

*



از براي قتل مستعصم اميرالمؤمنين از براي قتل مستعصم اميرالمؤمنين



معلوم مي شود سعدي هم حتي [ تحت ] تأثير جلال روحاني مقام خلافت بوده