اين عوامل بر دو قسم است . يك نوع عوامل عمومي است . يعني بطور كلي عواملي وجود دارد كه تواريخ را دچار تحريف مي كند ، اختصاص به حادثه عاشورا ندارد . مثلا هميشه اغراض دشمنان ، خود ، عاملي است براي اينكه حادثه اي را دچار تحريف كند .



دشمن براي اينكه به هدف و غرض خود برسد ، تغيير و تبديلهائي در متن تاريخ ايجاد و يا توجيه و تفسيرهاي ناروايي از تاريخ مي كند و اين نمونه هاي زيادي دارد كه نمي خواهم در اطراف آنها بحث بكنم ، همين قدر عرض مي كنم كه در تحريف حادثه كربلا هم اين عامل دخالت داشته است .



يعني دشمنان در صدد تحريف نهضت حسيني برآمدند . و همان طوري كه در دنيا معمول است كه دشمنان ، نهضتهاي مقدس را به افساد و اخلال و تفريق كلمه و ايجاد اختلاف متهم مي كنند ، حكومت اموي نيز خيلي كوشش كرد براي اينكه نهضت حسيني را چنين رنگي بدهد .



از همان روز اول چنين تبليغاتي شروع شد . مسلم كه به كوفه مي آيد ، يزيد ضمن ابلاغي كه براي ابن زياد جهت حكومت كوفه صادر مي كند ، مي نويسد : مسلم پسر عقيل به كوفه آمده است و هدفش اخلال و افساد و ايجاد اختلاف در ميان مسلمانان است ! برو و او را سركوب كن . وقتي مسلم گرفتار مي شود و او را به دارالاماره ابن زياد مي برند ، ابن زياد به مسلم مي گويد : پسر عقيل ! چه شد كه آمدي به اين شهر ، مردم وضع مطمئن و آرامي داشتند ، تو آمدي آشوب كردي ، ايجاد اختلاف و فتنه انگيزي كردي ! مسلم هم مردانه جواب داد : اولا آمدن ما به اين شهر ابتدايي نبود .



مردم اين شهر از ما دعوت كردند ، نامه هاي فراوان نوشتند و آن نامه ها موجود است . و در آن نامه ها نوشته اند پدر تو ، زياد ، در سالهايي كه در اينجا حكومت كرده ، نيكان مردم را كشته ، بدان را بر نيكان مسلط كرده و انواع ظلمها و اجحافها به مردم كرده است .



از ما دعوت كردند براي اينكه عدالت را برقرار كنيم . ما براي برقراري عدالت آمده ايم . و حكومت اموي براي اينكه تحريف معنوي كرده باشد ، از اين جور قضايا زياد گفت ، ولي تاريخ اسلام تحت تاثير اين تحريف واقع نشد . و شما يك مورخ و صاحبنظر را در دنيا پيدا نمي كنيد كه بگويد حسين بن علي العياذ بالله قيام نابجايي كرد ، آمد كلمه مردم را تفريق كند ، اتحاد را از بين ببرد . خير ، دشمن نتوانست در حادثه كربلا تحريفي ايجاد كند . در حادثه كربلا هر چه تحريف شده ، با كمال تاسف از ناحيه دوستان است .