امام حسين عليه السلام از آن جا كه مورد علاقه شديد پيامبر خدا صلي الله عليه و آله و سلم بود، آن حضرت درباره ايشان فرمود: «حسين مني و انا من حسين...».

امام حسين عليه السلام همراه پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم پرورش يافت. هنگام رحلت رسول خدا، شش ساله بود در دوران پدرش علي بن ابي طالب عليه السلام نيز از موقعيت والايي برخوردار بود، علم، بخشش، بزرگواري، فصاحت، شجاعت، تواضع، دستگيري از بينوايان، عفو و حلم و... از صفات برجسته اين حجت الهي بود.

در دوران خلافت پدرش، در كنار آن حضرت بود و در سه جنگ جمل، صفين و نهروان شركت داشت. پس از شهادت پدرش كه امامت، به امام حسن عليه السلام رسيد، هم چون سربازي مطيع رهبر و مولاي خويش و همراه برادر بود پس از پيمان صلح (صلح امام حسن) با معاويه حاكم شام، با برادرش و بقيه اهل بيت از كوفه به مدينه آمدند.

امام مجتبي عليه السلام در سال 49 يا 50 هجري به دست همسرش جعده، دختر اشعث بن قيس الكندي، مسموم شد و پس از چهل روز به شهادت رسيد.

بعد از شهادت امام حسن عليه السلام، امامت بر عهده ي امام حسين عليه السلام قرار گرفت.

در آن دوران ده ساله كه معاويه بر حكومت مسلط بود، امام حسين عليه السلام همواره يكي از معترضين سرسخت نسبت به سياست هاي معاويه و دستگيري ها و قتل هاي او بود.

نامه هاي متعددي در انتقاد از طرز برخورد معاويه با افرادي هم چون حجر بن عدي و يارانش، و عمرو بن حمق خزاعي، كه از وفاداران به امام علي عليه السلام بود، و اعتراض به شهادت آنان نوشت و اعمال ناپسند معاويه را زير سؤال برد.

امام حسين عليه السلام، يكي از محورهاي وحدت شيعه و از چهره هاي برجسته و شاخصي بود كه مورد توجه قرار داشت و همواره سلطه اموي [1] از نفوذ شخصيت او بيم داشت.

با مرگ معاويه در سال 60 هجري، يزيد به والي مدينه نوشت كه از امام حسين عليه السلام به نفع او بيعت بگيرد، اما آن حضرت عليه السلام كه از فساد بي حد و اندازه و بي لياقتي يزيد اطلاع كامل داشت، از بيعت سرباز زد و براي نجات اسلام از كارهاي زشت يزيد، كه به زوال و محو دين مي انجاميد، راه مبارزه را پيش گرفت.

از مدينه به مكه هجرت كرد.

كوفيان و شيعيان عراق نامه نگاري هاي زيادي با آن حضرت داشتند و ايشان را براي آمدن به كوفه دعوت كردند.

امام عليه السلام، مسلم بن عقيل را فرستاد، و نامه هايي براي شيعيان كوفه و بصره نوشت.

وقتي كوفيان با مسلم بن عقيل بيعت كردند، از مكه به سوي عراق حركت كرد.

از سويي چون كوفيان پيمان شكني كردند و مسلم بن عقيل به شهادت رسيد، اوضاع عراق بحراني شد.


و از سوي ديگر، امام حسين عليه السلام كه همراه خانواده و يارانش به سوي كوفه مي رفت، پيش از رسيدن به كوفه در سرزمين كربلا در محاصره سپاه كوفه قرار گرفت.

امام حسين عليه السلام تسليم نيروهاي يزيد نشد و سرانجام در روز عاشورا در آن سرزمين مظلومانه، همراه اصحابش به شهادت رسيد.



چون كه مظلومي دين ديد حسين

نهضتي كرد به تعميد حسين



در پي نصرت دين گشت بلند

ذلت دين نپسنديد حسين



چون كه مست مي وحدت گرديد

گرد هر غير نگرديد حسين



خسرو عشق كه درد غم و درد

در ره دوست بنوشيد حسين



زينت دوش رسول ثقلين

ضد هر خصم بجنگيد حسين



كرد بر عمره بدل حج چه نكو

هدف بينه بگزيد حسين



گشت برخي ره عدل و شرف

بين خون گر كه بغلطيد حسين



ضد جور و ستم و ظلم يزيد

قد علم كرد و نترسيد حسين



ديد رو به روي مسند دين

هم چو شيري بخروشيد حسين



زير ننگ و ستم و زور نرفت

رخت عزت چو بپوشيد حسين



ننهد سر به در درگه كس

جز در حق پي تحميد حسين



دل قوي كرد به جنگ دشمن

كه نكرد سستي و ترديد حسين



شرف شرع پيمبر هدفش

كه دهد عزت و تصعيد حسين



گرد غربت به روي چهره ي دين

ديد و زين چهره بروبيد حسين



نهضت عدل و شرف كرد چنين

پرده ظلم بدريد حسين



كرد عزم سفر دشت محن

خون حق بود و بجوشيد حسين



كرد عزم سفر دشت محن

خون حق بود و بجوشيد حسين



نپسنديد مذلت هرگز

مرگ خونين بپسنديد حسين



در پي محو شب تيره ي ظلم

صبح عدلش بدرخشيد حسين



بهر دين هر چه غم و محنت ديد

كرد بر دل همه تمهيد حسين



گل سرخ چمن مصطفوي

در يم خون بشكوفيد حسين



معني و ترجمه ي عشق بود

رهبر و خسرو تجريد حسين [2] .



از آن پس، كربلا كانون الهام، و عاشورا سرچشمه قيام و آزادگي شد و حماسه ي او، سبب زنده شدن اسلام و بيدار شدن وجدان هاي خفته گرديد.

در اين بخش، نگاهي گذرا و كوتاه به سخنان امام حسين عليه السلام در مكه تا شهادت آن حضرت عليه السلام و حوادث پس از آن خواهيم داشت.