عزت چيست كه اين گونه مهم و نقش آفرين است و فقدان آن زمينه ساز سقوط آدمي به همه پستي ها؟ عزت حالتي است در انسان كه نمي گذارد مغلوب كسي شود و شكست بخورد. اصل اين كلمه از «أَرْض ٌ عَزازٌ» به معني «زمين سخت و سفت » گرفته شده است . بنابراين «عزت » در اصل به معناي صلابت و شكست ناپذيري است و بر همين اساس در معاني ديگر، از جمله : غلبه ، سختي ، غيرت ، حميت و مانند اين ها نيز به كار رفته است . هم چنين به كسي كه قاهر است و مقهور، نمي شود، «عزيز» گويند و پروردگار متعال «عزيز» است ، به اين دليل كه ذات او به گونه اي است كه هيچ چيز و هيچ كس نمي تواند بر او قهر و غلبه كند، و او بر همه چيز و همه كس قهر و غلبه دارد. خداوند، عزيز مطلق مي باشد و هر عزيز ديگري در برابر او ذليل است ؛ زيرا غير از خدا همه موجودات به طور ذاتي فقير و در نفس خويش ذليل ند و مالك مطلق هيچ چيز نيستند، مگر آن كه خداي متعال از سرِ رحمت بهره اي از عزت به آنان بخشد. هم چنان كه فرموده است :

(مَن ْ كان َ يُريدُ الْعِزَّة َ فَلِلّه ِ الْعِزَّة ُ جَميعاً)؛ هر كه بزرگي و ارجمندي خواهد، پس بزرگي و ارجمندي همه از آن خداست و به هر كه خواهد دهد.

اين آيه بدين معناست كه هر كه خواهان عزت است ، بايد از خداوند بخواهد؛ زيراعزت تمام و كمال از اوست و هيچ موجودي بالذات داراي آن نيست ، اما به وسيله عبوديت -كه آن هم حاصل ايمان و عمل صالح مي باشد- مي توان بدان دست يافت .

بدين ترتيب ، مؤمن بايد بداند كه عزت رحمتي از جانب خداوند است و فقط اوست كه شايسته آن است . عزت خدا و پيامبر و مؤمنان ، دائمي و باقي است ، و اين همان عزت حقيقي است . و عزتي كه براي كافران است ، در حقيقت ذلت و خواري است . چنان چه رسول خدا (ص) فرمود:

كُل ُّ عِزِّ لَيْس َ بِاللهِ فَهُوَ ذُل ُّ؛

هر عزتي كه از خدا نيست ذلت است .

بنابراين ، هر كه از راه بندگي خدا طلب عزت مي كند، به عزت حقيقي نائل مي شود و خداوند او را استوار، و شكست ناپذير مي سازد و اين همان سنت الهي است .

آري هر كه عزت حقيقي بيابد، هرگز شكست نمي خورد و در همه حال پيروز است ، حتي اگر در ظاهر شكست بخورد. مهم ترين هدف تربيت اين است كه نشان دهد روح بشر در برابر حوادث شكست ناپذير مي باشد. حسين (ع) برترين نمونه چنين تربيتي است و نهضت او هم بهترين مدرسه عزت .