احكام و ارزش هاي اسلامي ، جامعه اسلامي را به سمتي هدايت مي كند كه تك تك افرادِ جامعه ، پاسدار اصول و ارزش هاي اسلامي باشند و در مقابل پايمال شدن حقوق ديني و انساني عكس العمل نشان دهند. امر به معروف و نهي از منكر و نيز احكام و اخلاق اجتماعي ِ اسلام ، مؤيد اين مطلب بوده و مسلمان واقعي بايد در برابر جامعه مسئول و متعهد باشد.

اما در عين وجود اصول گرايي ، اسلام ، دين بخشش و گذشت و رواداري است . يكي از ويژگي هاي اسلامي است كه در آموزه هاي ديني درباره آن تأكيد فراواني شده است . در اسلام ، پذيرش دين ، اختياري است (لا اكراه في الدين ) اسلام احسن القول است ، ولي ديگر دين ها نيز پذيرفته شده اند. در اسلام ، بيعت با خليفه نيز اجباري نيست (چنان چه سلوك امير مؤمنان در آغاز حكومتش اين گونه بود. ) در اسلام ، در برابر دشمنان نيز رواداري هست كه در مدينه النبي ، و در حكومت علوي ، در برابر خوارج چنين اصلي ، حكم فرما بود.

بنابراين جامعه اسلامي ِ نمونه ، جامعه اي است كه در عين پاسداري از اصول و ارزش ها، رواداري را نيز محترم بشمارد.