در مباحث گذشته گفتيم كه خلفاي نخستين از انتشار حديث پيامبر خدا (ص) جلوگيري كرده، مانع شدند كه مسلمانان آن را بنويسند. اين جلوگيري تا زمان حكومت عمر بن عبدالعزيز كه فرمان آزادي تدوين حديث پيامبر خدا (ص) را صادر، و به نوشتن آن فرمان داد، ادامه داشت.

پس، محدثين مكتب خلفا در تدوين آنچه از حديث در اختيار داشتند به مسابقه برخاستند و كتابهاي گوناگون حديث تأليف كردند، كه از ميان آنها شش كتاب زير به نام صحيح به شهرت رسيده اند:

1 - صحيح بخاري، تاليف محمد بن اسماعيل (م 256 ق)

2 - صحيح مسلم، تاليف مسلم بن حجاج نيشابوري (م 261 ق).

3 - سنن ابن ماجه، تاليف محمد بن يزيد قزويني (م 273 ق)

4 - سنن ابوداود، تاليف سليمان بن اشعث سجستاني (م 275 ق)

5 - سنن ترمذي، تاليف محمد بن عيسي ترمذي (م 279 ق)

6 - سنن نسائي، تاليف احمد بن شعيب نسائي (م 303 ق).

برخي از آنان نيز بجاي سنن نسائي، سنن دارمي تاليف عبدالله بن عبدالرحمن (م 255 ق) را جز صحاح ششگانه قرار داده اند.

و نتيجه آن اين شد كه دانشمندان مكتب خلفا با تقليد و پيروي از دانشمندان ششگانه در ارزيابي حديث، در بحث علمي را بروي پالايش و پاكسازي حديث بستند، و همان علماي ششگانه، مخصوصا بخاري و مسلم را با به امروز مقتداي خود قرار دادند؛ همچنانكه در اجتهاد را با تقليد از علماي چهارگانه زير به روي مكتب خويش بسته اند:

1 - ابوحنيفه، عتيك بن زوطي، معروف به نعمان بن ثابت (م 150 ق).

2 - مالك بن انس (م 179 ق)

3 - محمد بن ادريس شافعي (م 204 ق)

4 - احمد بن حنبل (م 241 ق).

از حنبلي مذهبان، شاخه سلفيه، پيروان ابن تيميه، احمد بن عبدالحليم (م 726 ق)، و از شاخه سلفيه، وهابيه، پيروان محمد بن عبدالوهاب (م 1206 ق منشعب گرديده اند.