بازگشت

سند يونس بن عبدالرحمن، مولي آل يقطين


كليني در بخش ما يمتحن به من يصاب... در كتاب كافي، از علي بن ابراهيم از محمد بن عيسي، از يونس آورده است كه يونس گفت: من كتاب ديات را به امام رضا (ع) عرضه داشتم، فرمود: صحيح است. و آن وقت آن قسمت از كتاب را كه مخصوص چگونگي آزمايش كسي است كه به يكي از دو چشمش صدمه وارد شده، آورده است. [1] .

شيخ طوسي نيز از او پيروي كرده و آن را با همان عبارات كليني در سند و متنش، در باب ديات الاعضاء و الجوارح... در كتاب تهذيب آورده است. [2] .

گفتني است بزرگان علم حديث هر دو سند را در اكثر رواياتشان از كتاب ديات از حضرت امام رضا (ع) با هم جمع مي كنند. مثلا مي گويند: كليني و شيخ طوسي هر دو گفته اند كه از علي بن ابراهيم، از محمد بن عيسي، از يونس از ابوالحسن (ع) و نيز از او پدرش از ابن فضال آمده است كه گفت: من كتاب ديات را به امام رضا (ع) عرضه داشتم، آن حضرت فرمود: درست است....

و در نمونه دوم مي گويد: علي بن ابراهيم، از محمد بن عيسي، از يونس از پدرش از ابن فضال، و همه آنها از ابوالحسن علي بن موسي الرضا (ع). يونس گفته است: من كتاب ديات را به آن حضرت نشان دادم و آن حضرت فرمود: درست است....

همين روش را كليني در باب ديگري از كتاب ديات به كار برده و گفته است:

علي بن ابراهيم، از پدرش، از ابن فضال، و محمد بن عيسي از يونس و همه مي گويند كه اين دو نفر (ابن فضال و يونس) گفته اند كه ما كتاب فرائض ‍ اميرمؤمنان (ع) را به امام ابوالحسن علي بن موسي الرضا (ع) عرضه داشتيم و آن حضرت فرمود: درست است... آنگاه قسمت زيادي از كتاب ديات را در همين بخش آورده است. [3] و شيخ طوسي نيز در آوردن يكي از اسناد كليني كه درباره ديه زخم وارد بر پلك چشم و از بين رفتن ابرو آمده، از كليني پيروي كرده است. [4] .

شيخ كليني همچنين در بخش ويژه القسامة آنچه مربوط به سوگند مي باشد، با هر دو سند ياد شده از كتاب ديات در كتاب كافي آورده است. [5] .

كليني در باب ما تجب فيه الدية كاملة من الجراحات... مي گويد: علي بن ابراهيم، از محمد بن عيسي، از يونس، و گروهي از اصحاب ما، از سهل بن زياد، از محمد بن عيسي، از يونس آورده اند كه يونس كتاب ديات را كه در آن از موضوع از دست دادن گوش (كر شدن) سخن رفته بود، بر امام رضا (ع) عرضه داشته است... آنگاه كليني، آنچه را مخصوص آن باب بوده، آورده و در پايان گفته هايش نوشته است: علي، از پدرش، از ابن فضال، از امام رضا (ع) نيز مانند آن را آورده است. [6] .

شيخ طوسي نيز در باب ديات الاعضا و الجوارح... در كتاب تهذيب، اين قسمت از آورده هاي شيخ كليني را با همان متن و سند در اينجا نقل و از او پيروي كرده است. [7] .

فرقي را كه اين حديث با گذشته همانندش دارد، در اين است كه به دو طريق از محمد بن عيسي روايت شده است:

الف. علي بن ابراهيم؛

ب. گروهي از اصحاب ما از سهل بن زياد

شيخ طوسي در كتاب تهذيب خود در بخش الحوامل و الحمول...، و در كتاب استبصار در بخش دية الجنين از علي بن ابراهيم، از پدرش، از ابن فضال، و محمد بن عيسي از يونس، آورده كه همگي برآنند كه آن دو گفته اند نن كتاب فرائض اميرمؤمنان (ع) را بر ابوالحسن امام رضا (ع) عرضه داشته ايم و او فرموده است: درست است: از جمله مطالبي كه در آن كتاب آمده اين است كه اميرمؤمنان (ع) ديه جنين را صد دينار تعيين فرموده است.... [8] .

همچنين شيخ طوسي در باب ديات الشجاج و كسر العظام... كتاب تهذيب پس از آوردن اسناد آن تا حضرت امام رضا (ع) مي گويد: علي بن ابراهيم، از پدرش، از ابن فضال، و محمد بن عيسي، از يونس همگي برآنند كه هر دوي آنها گفته اند كه كتاب ديات مورد بحث را به حضرت امام رضا (ع) عرضه داشتيم و او فرمود: آري درست است. و اميرمؤمنان (ع) كارگزارانش را فرمان داده است كه طبق آن عمل كنند.... [9] .


پاورقي

[1] الکافي، ج 7، ص 324.

[2] تهذيب شيخ کليني، ج 10، ص 267.

[3] کافي، ج 7، ص 330 - 342 که در آن علاوه بر روايات کتاب ديات، روايات ديگري که مناسبت با موضوع در آن باب داشته، آورده است.

[4] تهذيب شيخ طوسي، ج 10، ص 258 که سند کليني را تا امام صادق(ع) آورده، ولي سند او را که به حضرت امام رضا مي رسد، نياورده است.

[5] کافي، ج 7، ص 362 - 363.

[6] کافي، ج 7، ص 311.

[7] تهذيب شيخ طوسي، ج 10، ص 245.

[8] تهذيب شيخ طوسي، ج 10، ص 285؛ الاستبصار، ج 4، ص 299.

[9] تهذيب شيخ، ج 10، ص 295 - 308.