از اموري كه هميشه بين پيروان مكتب اهل بيت عليهم السلام رواج داشته استفاده ي از تسبيح تربت است، ذكر گفتن با تسبيح تربت، بلكه گردانيدن آن بدون ذكر وحتي همراه داشتن آن سفارش شده است.

امام صادق عليه السلام تاريخچه ي ساختن تسبيح تربت را چنين بيان فرموده اند: «حضرت زهرا عليهاالسلام به عدد تكبيرها ريسماني از پشم را گره زده بود (34 گره) و با آن ذكر مي گفت. پس از شهادت حضرت حمزه سيدالشهدا عليه السلام از خاك قبر ايشان تسبيح ساخته مي شد. هنگامي كه امام حسين عليه السلام به شهادت رسيد مردم به جهت فضيلت و مزيتي كه تربت آن گرامي دارا بود، به آن روي آورده و از آن تسبيح ساختند» [1] .

امام كاظم عليه السلام فرمود: «شيعيان ما از چهار چيز بي نياز نيستند: سجاده ي نماز، انگشتر، مسواك، تسبيح تربتي كه سي و سه دانه داشته باشد، هرگاه آن را بگرداند و ذكر خدا بگويد به هر دانه برايش چهل حسنه نوشته شود، و اگر غفلت كند و از روي عبث بگرداند براي او بيست


حسنه نوشته شود» [2] .

سابقاً نيز روايتي درباره ي درخواستِ تسبيح تربت كردن حورالعين از فرشتگان ذكر كرديم [3] .

از امام صادق عليه السلام سؤال شد: آيا (تسبيح) تربت حضرت حمزه سيدالشهدا عليه السلام افضل است يا تربت امام حسين عليه السلام؟ حضرت فرمودند: «تسبيحي كه از تربت قبر امام حسين عليه السلام ساخته شود، اگر به دست كسي باشد خودش ذكر و تسبيح مي گويد، گرچه صاحب آن ساكت باشد» [4] .

مرحوم شيخ احمد طبرسي مي نگارد: از امام زمان عليه السلام سؤال شد: آيا جايز است تسبيح گفتن به تربت امام حسين عليه السلام و آيا فضيلتي هم دارد؟

در جواب مرقوم فرمود: «آري جايز است و هيچ تسبيحي با فضيلت تر از آن نيست، و از جمله فضايل آن اين است كه اگر انسان ذكر گفتن را فراموش كند ثواب ذكر و تسبيح برايش نوشته خواهد شد» [5] .

محدث نوري، از حسن بن محبوب- كه از بزرگان شيعه و از اصحاب امام رضا عليه السلام است- نقل كرده است: در دست امام صادق عليه السلام تسبيحي از تربت ديده شد. درباره ي آن از حضرت سؤال كردند. حضرت در جواب فرمود: «اين تسبيح تربت فايده اش براي من بيشتر است (يا


اين كه فرمودند: براي من سبكتر است)» [6] ترديد از راوي است.

امام صادق عليه السلام فرمود: «كسي كه تسبيح تربت امام حسين عليه السلام را همراه داشته باشد خداوند او را ذاكر و تسبيح كننده محسوب كند، گرچه با آن ذكر نگويد» [7] .

در مورد ثوابِ گرداندنِ تسبيح تربت روايتها مختلف است، كه ممكن است به حسب حالات گرداننده ي آن يا به حسب دوري و نزديكي آن خاك به قبر امام حسين عليه السلام، يا وجه ديگري كه ما از درك آن قاصريم، اين ثوابها كم و زياد شود.

امام صادق عليه السلام فرمود: «اگر هنگام ذكر گفتن آن را بگرداند چهل حسنه، و اگر از روي غفلت بگرداند يك حسنه برايش نوشته شود» [8] .

روايت ديگر از آن حضرت: «اگر يك دوره استغفار يا ذكر ديگري با آن بگويد خداوند هفتاد برابر براي او ثبت كند، و اگر با آن ذكر نگويد براي گرداندن هر دانه هفت مرتبه (ثواب ذكر و تسبيح) برايش نوشته شود» [9] .

روايت ديگر از آن حضرت: «كسي كه با تسبيح تربت يك مرتبه تسبيح بگويد خداي تعالي براي او چهارصد حسنه نوشته و چهارصد سيئه محو كرده و چهارصد حاجت او را روا سازد و بر درجه اش


چهارصد درجه بيفزايد. سپس فرمودند: بايد ريسمانش به رنگ آبي بوده و سي چهار دانه داشته باشد، چنان كه تسبيح حضرت زهرا عليهاالسلام كه از خاك قبر حضرت حمزه عليه السلام ساخته بودند اين چنين بود و پس از هر نماز با آن تسبيح و ذكر مي گفتند» [10] .

امام رضا عليه السلام فرمود:

«اگر كسي با تسبيح تربت سبحان الله و الحمدللّه و لا إله إلاّ الله و الله أكبر بگويد، با هر دانه ي آن خداوند تعالي براي او شش هزار حسنه نوشته و شش هزار سيئه محو كرده و درجه اش را شش هزار درجه بالا برده و شش هزار شفاعت برايش مقرر كند» [11] .