بازگشت

سجده بر خاك


حضرت رسول اكرم صلي اللَّه عليه و آله مي فرمايد: «جُعِلَتْ لِيَ الأَرْضٌ مَسْجِداً وَ طَهوراً». يعني: خداي تعالي زمين را محل سجده ي من و يكي از اسباب تحصيل طهارت براي من قرار داده است.

اين كلام شريف از جمله روايتهايي است كه شيعه و سني در نقل آن اتفاق دارند. از روايتهاي اهل سنت نيز استفاده مي شود كه در حال اختيار، سجده بر غير زمين و آنچه از آن مي رويد جايز نيست.

در روايتهاي آنها آمده است:

اصحاب پيامبر صلي اللَّه عليه و آله در گرماي شديد، سنگريزه هاي مسجد را در دست مي گرفتند تا از حرارت آن كاسته شود و سپس در حال سجده پيشاني خود را بر آن مي گذاشتند. در هيچ يك از صحاح ستّه، يا اصول مورد اعتماد روايي آنها، هيچ روايتي هر چند ضعيف يافت نمي شود كه


بر جواز سجده بر غير زمين و آنچه از آن مي رويد- در حال اختيار- دلالت داشته باشد.

سجده بر فرش، سجاده و... كه از پشم و كرك و ابريشم و مانند آن بافته شده باشد، جايز نيست و بدعت است.

مناسب با سجده بعنوان اظهار ذلّت و خشوع در قبال عظمت مولاي حقيقي اين است كه نمازگزار صورت خويش را بر خاك نهاده و يادآور نهايت پستي خويش شود كه او از خاك پستي است كه از آن آفريده شده و به آن نيز بازمي گردد و ديگر بار نيز از آن محشور خواهد شد. آري، اين خود يكي از اسباب موعظه ي انسان است و باعث خضوع روحي و باطني است، و اين معاني بلند هيچگاه در سجده بر بافته شده هاي از پشم و ديبا و ابريشم و مانند آن كه اسباب آسايش و رفاه است، يافت نمي شود [1] .


پاورقي

[1] سيرتنا و سنّتنا: ص 157 -146، در اين زمينه نيز السجود علي الأرض: تأليف استاد علي احمدي ميانجي.