بازگشت

احياي دين، بازسازي مناسبات


حال، احياي دين در اين ميان چه معنايي مي يابد؟ احياي دين را دردشناسي و درمانگري دانستيم، با عنايت به سه مقوله ي مذكور، دردها و درمانها به كدام مقوله ناظر است؟

در رهيافت مؤمنانه به امر احيا، حقيقت دين همواره زنده و سرمد است و حيات و سلامت مقولات ديگر بدان سنجيده مي شود و مبنا و معيار تشخيص احياگر است. «لاجرم دردها متوجه دو مقوله ي ديگر است. احياگر يا ساختار و هندسه اي را كه براي مجموعه ي دين ترسيم شده است و در آن جايگاه اركان و اجزاي دين معين شده است با آن حقيقت زنده، ناسازگاري و تعارض مي يابد و يا چهره ي بيروني و عرضي دين را با آن حقيقت زنده همسو و هم آوا و منطبق نمي بيند و يا ملاحظه مي كند اين حقيقت زنده در ظرف مخاطب خود «اعم از ظرف ذهن، ظرف دل، ظرف حيات جمعي» دچار مشكل و آسيب شده است.

هر كدام از اين موارد باشد احياگر بايد در مقام درمانگري دست به كار تعمير، تصحيح و بازسازي نسبتها گردد. بنابراين، در نگاه كلي احيا را مي توان بازسازي نسبتهاي دروني و بيروني دين دانست. اما اين بيان مجمل، نيازمند تفصيل است تا جوانب هر يك از آن موارد روشن شود: