بازگشت

نامه


هميشه يكي از سندهاي قابل اعتماد و رسمي «نامه » بوده است.مكاتبات اداري، رسمي و سياسي و عزل و نصبها و فرمانها و درخواستها به صورت نامه (و اصطلاحاكتاب) در نهضت كربلا و قبل و بعد از عاشورا هم به چشم مي خورد. [1] چه نامه هايي كه سيد الشهدا «ع » به معاويه نوشت و نسبت به كشتن حجر بن عدي و يارانش اعتراض كرد، وچه آنچه به علما نگاشت و چه آنچه در جريان نهضت عاشورا، به بستگان خود و كوفيان، بصريان، ياران و نمايندگان خويش نوشت، حتي آنچه كه به صورت وصيتنامه كتبي آن حضرت به محمد حنفيه ثبت است (لم اخرج اشرا...) از اين دست است.نامه هايي را هم بزرگان شيعه و هواداران آن امام، از بصره و بويژه كوفه به آن حضرت نوشتند و او را به آمدن به آن پايگاه شيعي دعوت كردند و قول هر گونه مساعدت و ياري دادند.سيد الشهدا نيز در پي آن دعوتنامه ها، نماينده خويش، مسلم بن عقيل را به كوفه فرستاد، باز همراه وي نامه اي به شيعيان نوشت. [2] .

نامه هايي كه در مدت اقامت امام حسين «ع » در مكه، از كوفه براي آن حضرت فرستادند و دعوت به كوفه كردند، بسيار بود.تا حدود 12 هزار نامه و بيشتر هم گفته اند. نامه ها برخي بصورت فردي بود، برخي بصورت گروهي و با امضاهاي بيشمار.نامه هاي سيد الشهدا «ع » به آنان نيز اغلب، پاسخ به آن دعوتها يا فراخواني به ياري و مبارزه بود و محتواي دعوت عاشورايي امام را در برداشت.علت آنكه نامه هاي دعوت، اغلب از كوفه بود، آن بود كه كوفيان دل خوشي از معاويه نداشتند و هوادار اهل بيت بودند.پس از مرگ او، تصميم به خلع يزيد از خلافت و مبارزه با او گرفتند.نامه هايشان هم در پي همين هدف و با مضموني انتقادآميز از حكومت امويان و اعلام هواداري نسبت به سيد الشهدا «ع » و دعوت به آمدن و قبول رهبري و قول نصرت و ياري و چشم به راه مقدم او بودن بود.نامه هايي هم ميان امام و برخي از شيعيان در بصره رد و بدل شد.آخرين نامه اي كه از كوفيان به دست امام رسيد، اين متن را داشت: «عجل للقدوم يا بن رسول الله، فان لك بالكوفة ماة الف سيف فلا تتاخر» [3] اي پسر پيامبر!هر چه زودتر بيا!در كوفه صد هزار شمشير در اختيار توست، دير مكن!در مسير راه كوفه، وقتي سپاه حر، راه را برامام گرفت، حضرت به انبوه نامه هاي دعوت استناد كرد و حر از آنها اظهار بي اطلاعي مي كرد.روز عاشورا هم امام در يكي از خطبه هاي اتمام حجت خويش، كساني همچون شبث بن ربعي، حجار بن ابجر، قيس بن اشعث، يزيد بن حارث و... را مخاطب قرار دارد كه... مگر به من ننوشتيد كه ميوه ها رسيده و همه جا سرسبز است و آماده، زود بشتاب و به سوي سپاهي سازمان يافته بيا؟... [4] .


پاورقي

[1] مجموعه نامه‏هاي ائمه‏ «ع‏» در کتاب دو جلدي‏ «معادن الحکمة‏» از محمد بن فيض کاشاني گرد آمده است.نامه‏هاي ‏سيد الشهدا را نيز از جمله در «موسوعة کلمات الامام الحسين‏» و «بلاغة الحسين» ملاحظه کنيد.

[2] سفينة البحار، ج 2، ص 467.

[3] حياة الامام الحسين، ج 2، ص 335.

[4] کامل، ابن اثير، ج 2، ص 562، اعيان الشيعه، ج 1، ص 602.