از شهداي كربلاست.نافع، بزرگواري دلاور، قاري قرآن، كاتب و از حاملان حديث و از اصحاب امير المؤمنين «ع » بود و در سه جنگ جمل، صفين و نهروان در ركاب آن حضرت بود.وي از شخصيتهاي بارز كوفه بود و پيش از شهادت مسلم بن عقيل، مخفيانه از كوفه بيرون آمده به استقبال امام شتافته بود، سپس همراه امام حسين «ع » به كربلا آمد.در كربلا همراه عباس «ع » در آوردن آب به خيمه ها مشاركت داشت. [1] از جمله كساني بود كه در سخنراني پرشوري مراتب وفاداري خويش را نسبت به سيد الشهدا ابراز داشت.نافع، نام خود را روي تيرهاي زهرآگين خود مي نوشت و همواره با آنها تيراندازي مي كرد. [2] روزعاشورا وقتي تيرهايش تمام شد، شمشير كشيد و بر سپاه كوفه تاخت، در حالي كه چنين رجز مي خواند:



انا الهزبر الجملي

ديني علي دين علي



كوفيان با سنگ و تير، او را مورد ضربه هاي خود قرار دادند تا اينكه بازوهايش شكست.او را محاصره كرده و زنده دستگير نمودند.شمر او را گرفته نزد عمر سعد برد. سپس به دست شمر به شهادت رسيد.از جمله رجزهاي او چنين بود:



انا الغلام اليمني الجملي

ديني علي دين حسين بن علي



ان اقتل اليوم فهذا املي

فذاك رايي و الاقي عملي [3] .



بعضي نيز او را هلال بن نافع گفته اند.