مداحان اهل بيت، كه با ذكر مصيبت و ذكر فضايل خاندان وحي، مجالس حسيني را گرم و اشك عاشقانه شيعيان آل الله را جاري مي سازند، از عوامل مهم بقاء فرهنگ عاشورايند.مداح، در اصطلاح شيعي، به كساني گفته مي شود كه در ايام ولادتها و شهادتهاي ائمه «ع » در مجالس جشن و عزا به خواندن اشعاري در فضايل و مناقب محمد و آل محمد، يا در مظلوميت آنان مي پردازند.ولي اغلب، به مرثيه خوانان حسيني گفته مي شود كه با خواندن شعر مرثيه و ذكر مصيبت، اهل مجلس را مي گريانند. «مداح: روضه خواني كه ايستاده در پيش منبر به شعر، مدايح اهل بيت و مصائب آنان را خواند، آنكه ايستاده در كنار منبر در مجالس روضه خواني، يا روان در كوي و بازار، اشعار مدايح اهل بيت را به آواز بخواند.» [1] .

مداحي اهل بيت و نوحه خواني در سوگ آنان، از جمله كارهايي است كه حادثه عاشورا را زنده نگهداشته است.ائمه نيز از مداحان و ذاكران، تقدير و تشويق مي كردند، صله مي دادند، دعا مي كردند و براي اين كار، فضيلت و ثواب بسيار مي شمردند.امام صادق «ع » فرموده است: «الحمد لله الذي جعل في الناس من يفد الينا و يمدحنا و يرثي لنا»، [2] خدا را سپاس كه در ميان مردم، كساني را قرار داده كه به سوي ما مي آيند و ما را مدح و مرثيه مي گويند.و حضرت رضا «ع » در تشويق دعبل به مرثيه خواني در ايام عزاي حسيني فرمود: «يا دعبل!احب ان تنشدني شعرا فان هذه الايام حزن كانت علينا اهل البيت » [3] اي دعبل، دوست دارم برايم شعر بسرايي و بخواني، چون اين روزها، روزهاي اندوه ما اهل بيت است.همين گونه مجالس و برنامه ها، آن شهادت عظيم و حادثه شگفت را با مرور اينهمه سال، همچنان زنده نگهداشته و به بركت آن نيز، دين و احساسات ديني و انس و آشنايي مردم با خط اهل بيت زنده مانده است.به تعبير امام خميني «قدس سره »: «روضه سيد الشهدا، براي حفظ مكتب سيد الشهدا است... اين گريه ها و اين روضه ها حفظ كرده مكتب را.» [4] مداحي، نوعي الگو دادن به مخاطبان و شخصيت پردازي اجتماعي و الگويي براي جامعه ارزشي است، سنگري براي پراكندن و نشر فضيلتها در قالبي مؤثر و فراگير نسبت به همه است و مداحان به خاطر اهميت كارشان در جامعه و در شكل دهي افكار و عواطف، نقش مهمي دارند و فلسفه اساسي مداحي، ترويج خوبيها و تبيين روحيه هاي والاي شهيدان كربلا و دميدن روح تعهد و حماسه درشيعه است و يك عشق و ايمان است، نه يك حرفه و شغل.به تعبير آية ا... خامنه اي: «جامعه مداح و ذاكر و ستايشگران اهل بيت، طبقه اي هستند كه در سايه اين روش، بيشترين تاثير را در تعميق فرهنگ و معارف اسلامي در ذهن مردم دارند... قضيه، فقط قضيه شعر خواني نيست.مساله، مساله پراكندن مدايح و فضايل و حقايق در قالبي است كه براي همه شنوندگان، قابل فهم و درك باشد و در دل آنها تاثير بگذارد.» [5] .

مداحان، به لحاظ آنكه كارشان بر عنصر «صدا»، «شعر»، «اجرا» و «مخاطب » متكي است، بايد هر چه بيشتر نسبت به آموزش ديدنهاي لازم، پختگي اجرا، تمرين پيوسته، گزينش شعرهاي خوب و پر معني و زيبا و بديع و ولايي، مطالعه مقتلهاي معتبر و منابع تاريخي، تكيه روي اشعار و مطالب اخلاقي، فكري و عقيدتي، پرهيز از غلو و مبالغه و گفتن حرفهاي اغراق آميز و غير قابل قبول كه اثر منفي دارد، اهتمام ورزند، از دروغ و تصنع و بازار گرمي بپرهيزند، خلوص و صداقت و مناعت طبع را فراموش نكنند، نوكري ابا عبدالله الحسين و اخلاص نسبت به آن حضرت را از ياد نبرند و از آنجا كه شعر خوب از نظر مضمون، قالب و تعبير، در دلها و افكار، تاثير ماندگار مي گذارد، در شناخت و مطالعه و انتخاب شعرهاي پخته و عميق و زيبا بكوشند تا بهتر بتوانند در اين سمت، به ترسيم چهره الگوهاي كمال و اسوه هاي پاكي، يعني معصومين «ع » بپردازند و خود نيز الگوي اخلاق و تعهد باشند.رسالت مقدس مداحان در عصر حاضر عبارتست از:

-استفاده شايسته از عواطف پاك مردم و جهت دادن به آنها در مسير پاكي و تهذيب و تقوا.

-تعميق محبتها و عشقهاي دروني به انسانهاي اسوه و پاك.

-روشنگري افكار جامعه و هدايت به ارزشها و خوبيها و تقويت ايمان مردم.

-حفظ و اشاعه فرهنگ شهادت از طريق ياد شهداي كربلا و شهداي انقلاب و جنگ و طرح معارف اسلام و انقلاب و خط امام و رهبري و مسؤوليتهاي اجتماعي.

-توسعه و گسترش محافل حسيني و ايجاد معرفت و محبت و اطاعت نسبت به اهل بيت عليهم السلام.