از قيام كنندگان پس از حادثه كربلا براي انتقام خون شهدا و امام حسين عليه السلام. مختار بن ابي عبيده ثقفي، معروف به كيسان، در اصل از مردم طائف بود و مادرش دومة بنت وهب نام داشت.در سال هجرت به دنيا آمده.پدر او در زمان عمر به مدينه رفت، مختار نيز همراه پدرش به مدينه منتقل گشت.مردي بود خردمند، حاضر جواب، شجاع، بخشنده، تيز هوش، كارشناس فنون رزم و غلبه بر دشمن.در دوران علي «ع » به بني هاشم پيوسته بود و با حضرت علي در عراق به سر مي برد، پس از شهادت آن حضرت، ساكن بصره شد.در ميان قوم خود، شريف بود.رواياتي در مدح او وارد شده است.مختار از مروجين و ناشرين فضايل آل محمد بود و پيوندش با اهل بيت، او را از ادبي سرشار و اخلاقي فاضل برخوردار ساخته بود.در نهان و آشكار هواداري از دودمان پيامبر مي كرد. [1] ميثم تمار در زندان ابن زياد، به مختار گفته بود كه تو آزاد شده و به خونخواهي حسين «ع » خروج خواهي كرد و ابن زياد را خواهي كشت. [2] .

وي در دوراني كه مسلم بن عقيل در كوفه بود، او را به خانه خويش برد و با او به نفع امام حسين «ع » بيعت كرد.ابن زياد، پس از كشتن مسلم، او را تازيانه زد و زنداني كرد و در ايامي كه حادثه كربلا اتفاق افتاد، او و ميثم تمار در زندان بودند.مختار، پس از مرگ يزيددر سال 64، به خونخواهي سيد الشهدا «ع » قيام كرد و قاتلان امام حسين «ع » را كشت، سپس خود در جنگي با سپاهيان عبدالله بن زبير در مكه كشته شد.از امام باقر «ع » روايت است كه: «لا تسبوا المختار، فانه قد قتل قتلتنا و طلب بثارنا...». [3] قبر مختار، در رواق راهرو مرقد حضرت مسلم «ع » در كوفه قرار دارد. [4] .