«چشم گريان، چشمه فيض خداست ».گريستن بر ابا عبدالله الحسين «ع » ثواب بسيار دارد. [1] فرشتگان، پيامبران، زمين و آسمان، حيوانات صحرا و دريا هم بر عزاي حسين «ع » گريسته اند. [2] اشك ريختن، نشانه پيوند قلبي با اهل بيت و سيد الشهدا است.اشك، دل راسيراب مي كند، عطش روح را بر طرف مي سازد و حاصل محبتي است كه نسبت به اهل بيت حاصل مي شود. همدلي و هماهنگي روحي با ائمه، ايجاب مي كند كه در شادي آنان شاد و در غمشان محزون باشيم.اين نشان شيعه است كه «يفرحون بفرحنا و يحزنون لحزننا...» [3] قلبي كه مهر حسين «ع » را داشته باشد، بي شك به ياد مظلوميت و شهادت او مي گريد.اشك، زبان دل و شاهد عشق است.



آنچنان كز برگ گل، عطر و گلاب آيد برون

تا كه نامت مي برم از ديده آب آيد برون



رشته الفت بود در بين ما، كز قعر چاه

كي بدون رشته، آب بي حساب آيد برون؟



تا نسوزد دل، نريزد اشك و خون از ديده ها

آتشي بايد كه خوناب كباب آيد برون



مهر تو شيرازه «ام الكتاب » خلقت است

مشكل اين شيرازه از قلب كتاب آيد برون



گر نباشد مهر تو دل را نباشد ارزشي

برگ بي حاصل شود گل، چون گلاب آيد برون [4] .



گريستن در سوگ شهداي كربلا، تجديد بيعت با عاشورا و فرهنگ شهادت و تغذيه فكري و روحي با اين مكتب است و اشك ريختن، نوعي امضا كردن پيمان و قرارداد مودت با سيد الشهدا است.ائمه شيعه، گريستن بر مظلوميت اهل بيت و عزاي حسيني را تاكيد كرده و شهادت اشك را بر صداقت عشق، پذيرفته اند.امام صادق «ع » فرموده است:

«نزد هر كس كه ما ياد شويم و چشمانش اشك آلود شود، حتي اگر به اندازه بال مگسي باشد، خداوند گناهانش را مي بخشايد، هر چند چون كف دريا فراوان باشد.» [5] به گفته صائب:



در سلسله اشك بود گوهر مقصود

گر هست ز يوسف خبر، اين قافله دارد



دستور امامان به گريستن بر امام حسين «ع » بسيار اكيد است.امام رضا «ع » به ريان بن شبيب در حديث مفصلي فرمود: «يابن شبيب!ان كنت باكيا لشي ء فابك للحسين بن علي بن ابي طالب فانه ذبح كما يذبح الكبش...». [6] اگر بر چيزي گريه مي كني، بر حسين بن علي گريه كن، كه او را همچون گوسفند، سر بريدند.در حديث ديگري فرموده است: «محرم، ماهي است كه مردم دوره جاهليت جنگ در آن را ناروا مي دانستند، ولي در اين ماه، دشمنان، خون ما را بناحق ريختند و هتك حرمت ما نمودند و فرزندان و بانوان ما را به اسارت گرفتند و به خيمه هاي ما آتش زدند و غارت كردند و در كار ما، براي رسول خدا هيچ حرمتي را رعايت نكردند.روز حسين (عاشورا) پلكهاي ما را مجروح و اشكهايمان راجاري كرد و ما از سرزمين كربلا، گرفتاري و رنج به ميراث برديم.پس بايد بر كسي همچون حسين، گريه كنندگان بگريند، كه گريه بر او، گناهان بزرگ را هم فرو مي ريزد.» [7] خود امام حسين «ع » فرموده است: «انا قتيل العبرة، لا يذكرني مؤمن الا بكي »، [8] من كشته اشكم، هيچ مؤمني مرا ياد نمي كند مگر آنكه (بخاطر مصيبتهايم) مي گريد.امام سجاد «ع » بيست سال بر امام حسين عليه السلام گريست و هرگز طعامي پيش او نمي گذاشتند مگر آنكه گريه مي كرد. [9] به فرموده امام صادق «ع »: هر ناله و گريه اي ناپسند و مكروه است، مگر ناليدن و گريستن بر حسين عليه السلام: «كل الجزع و البكاء مكروه سوي الجزع و البكاء علي الحسين ». [10] .

هم گريستن، هم گرياندن، هم خود را شبيه گريه كنندگان در آوردن (تباكي) پسنديده است و اجر دارد.اين همه فضيلت كه براي گريه بر حسين «ع » بيان شده و اينكه اشك چشم، آتش دوزخ را فرو مي نشاند و غمگين شدن در سوگ شهيدان كربلا ايمني از عذاب است، در صورتي است كه گناه و فسق و آلودگي انسان در حدي نباشد كه مانع رسيدن اين فيض الهي گردد.اشكي كه مبين پيوند عاطفي و رابطه مكتبي و اتصال روحي با راه و فكر و خط ائمه و سيد الشهداست، حتما زمينه ساز پرهيز از گناه مي گردد.به تعبير شهيد مطهري: «گريه بر شهيد، شركت در حماسه او و هماهنگي با روح او و موافقت با نشاط او و حركت اوست... امام حسين «ع » بواسطه شخصيت عاليقدرش، بواسطه شهادت قهرمانانه اش، مالك قلبها و احساسات صدها ميليون انسان است. اگر كساني كه بر اين مخزن عظيم و گرانقدر احساسي و روحي گمارده شدند، يعني سخنرانان مذهبي، بتوانند ازاين مخزن عظيم در جهت هم شكل كردن و همرنگ كردن و هم احساس كردن روحها با روح عظيم حسيني بهره برداري صحيح كنند، جهاني اصلاح خواهد شد.» [11] پس مهم، شناخت فلسفه گريه در راستاي احياي عاشورا و زنده نگهداشتن مراسم حسيني و فرهنگ كربلاست، نه گناه كردن و آلودگي، به اميد پاك شدن با چند قطره اشك! معلوم نيست كه دل و جان آلوده، آن همسويي را با امام داشته باشد كه با ياد مصائبش گريه كند.

گريه در فرهنگ عاشورا، سلاح هميشه براني است كه فرياد اعتراض به ستمگران را دارد. «اشك »، زبان دل است و گريه، فرياد عصر مظلوميت.رسالت اشك نيز پاسداري از «خون شهيد» است.امام خميني «ره » فرمود: «هر مكتبي، تا پايش سينه زن نباشد، تا پايش گريه كن نباشد، تا پايش توي سر و سينه زن نباشد حفظ نمي شود...»، [12] «گريه كردن برشهيد، نگهداشتن، زنده نگهداشتن نهضت است »، [13] «گريه كردن بر عزاي امام حسين، زنده نگهداشتن نهضت و زنده نگهداشتن همين معني است كه يك جمعيت كمي در مقابل يك امپراطور بزرگ ايستاد...، آنها از همين گريه ها مي ترسند، براي اينكه گريه اي است كه گريه بر مظلوم است، فرياد مقابل ظالم است.» [14] .



هر چند نيست درد دل ما نوشتني

از اشك خود، دو سطر به ايما نوشته ايم [15] .



اشك، سر فصل محبت و مودت است و برخاسته از عشقي است كه خداوند در دلها قرار داده كه نسبت به حسين بن علي «ع » مجذوب مي شود.به فرموده رسول خدا «ص »:

«ان لقتل الحسين حرارة في قلوب المؤمنين لا تبرد ابدا». [16] براي شهادت حسين عليه السلام حرارت و گرمايي در دلهاي مؤمنان است كه هرگز سرد و خاموش نمي شود.



كدام عاشق در اين ره در بلا نيست؟

كدامين دل شما را مبتلا نيست؟



اگر در سوگتان شد ديده نمناك

اگر از عشقتان دل گشت غمناك



گواه عشق ما اين ديده و دل

رساند «اشك » و «غم » ما را به منزل



كنون ماييم و درد داغداري

كنون ماييم و اشك و سوگواري



هنوز اشك عزا پيوسته جاري است

رواق چشممان آيينه كاري است



غدير ما محرم دارد امروز

محرم، بذر غم مي كارد امروز [17] .



امروز هم، اشك و گريه، رابط ما با حسين است و ما با شوري اشكهايمان، سر سفره محبت سيد الشهدا نشسته ايم و نمك پرورده ابا عبدالله هستيم، از اين رو، اين مهر با شير مادر در جان ما وارد شده و با جان هم به در مي شود.