مقصود، مجموعه مفاهيم، سخنان، اهداف و انگيزه ها، شيوه هاي عمل، روحيات واخلاقيات والايي است كه در نهضت كربلا گفته شده يا به آنها عمل شده يا در حوادث آن نهضت، تجسم يافته است.اين ارزشها و باورها هم در كلمات سيد الشهدا «ع » و اصحاب و فرزند متجلي است، هم در رفتارشان در جريان آن قيام.فرهنگ عاشورا را بايد از كساني آموخت كه دست و دلشان و فكر و عملشان در كار عاشورا بوده است.پيش از آنكه ديگران و نسلهاي بعدي و تحليل گران پس از واقعه بخواهند فرهنگ عاشورا را معرفي كنند، در حرفها و هدفهاي خود نقش آفرينان حماسه كربلا، اين فرهنگ، بوضوح مطرح شده است و بيواسطه آن را نشان مي دهد.اين فرهنگ را از خلال زيارتنامه ها، مقتلها، رجزها، خطبه ها و نيز بررسي حوادث و رخدادهاي عاشورا مي توان استخراج كرد و همين فرهنگ است كه در هر جا و در ميان هر قومي باشد، كربلا آفرين مي گردد و انسانها را مبارزاني با ستم و مدافعاني نسبت به حق تربيت مي كند.

فرهنگ عاشورا همان زير بناي عقيدتي و فكري است كه در امام حسين «ع » و شهداي كربلا و اسراي اهل بيت «ع » بود و سبب پيدايش آن حماسه و ماندگاري آن قيام شد. مجموعه آن باورها و ارزشها و مفاهيم را مي توان در عنوانهاي زير خلاصه كرد: مقابله با تحريف دين، مبارزه با ستم طاغوتها و جور حكومتها، عزت و شرافت انسان، ترجيح مرگ سرخ بر زندگي ذلت بار، پيروزي خون بر شمشير و شهادت بر فاجعه، شهادت طلبي وآمادگي براي مرگ، احياء فريضه امر به معروف و نهي از منكر و سنتهاي اسلامي، فتوت وجوانمردي حتي در برخورد با دشمن، نفي سازش با جور يا رضايت به ستم، اصلاح طلبي در جامعه، عمل به تكليف به خاطر رضاي خدا، تكليف گرايي چه به صورت فتح يا كشته شدن، جهاد و فداكاري همه جانبه، قرباني كردن خود در راه احياء دين، آميختن عرفان باحماسه و جهاد با گريه، قيام خالصانه براي خدا، نماز اول وقت، شجاعت و شهامت دربرابر دشمن، صبر و مقاومت در راه هدف تا مرز جان، ايثار، وفا، پيروزي گروه اندك ولي حق بر انبوه گروه باطل، هواداري از امام حق و برائت و بيزاري از حكام جور، حفظكرامت امت اسلامي، لبيك گويي به فرياد استغاثه مظلومان، فدا شدن انسانها در راه ارزشهاو... .

براي تك تك محورهاي ياد شده، مي توان از سخنان امام حسين «ع » و اصحابش، يا نحوه عمل و موضعگيري و جهاد و شهادتشان سند آورد و اين فرهنگنامه را مستندترساخت. [1] اين فرهنگ غني و متعالي هم در حماسه سازان عاشورا بود، هم بايد در پيروان امام حسين «ع » و مدعيان همخطي با جريان عاشورا و تداوم آن راه باشد و عاشورائيان، هم هوادار حركتهاي در راستاي قيام كربلا باشند و هم بيزاري از ادامه دهندگان راه دشمنان سيد الشهدا «ع » را نشان دهند، چرا كه راضيان به آن جنايتها نيز ملعونند.در زيارت عاشوراست: «فلعن الله امة سمعت بذلك فرضيت به...» فرهنگ عاشورا، خط «ولايت وبرائت » است.