نام نهري در سرزمين كربلا، كه حادثه عاشورا نزديك آن اتفاق افتاد و امام حسين «ع » و يارانش لب تشنه در كنار آب، شهيد شدند.فرات، نهر مقدس و با فضيلتي است كه طبق روايات، دو ناودان از بهشت بر آن مي ريزد و نهري پر بركت است و كودكي كه كامش را باآب فرات بردارند، دوستدار اهل بيت «ع » مي شود. [1] در حديث است كه فرات، مهريه زهراست. [2] مستحب است براي زيارت امام حسين از آب فرات غسل زيارت كنند كه موجب آمرزش گناهان است. [3] نوشيدن از آب فرات نيز مطلوب است.امام صادق «ع » به سليمان بن هارون فرمود: «ما اظن احدا يحنك بماء الفرات الا احبنا اهل البيت ». [4] .

و نيز فرمود: «من شرب من ماء الفرات و حنك به فانه يحبنا اهل البيت »، [5] هر كس از آب فرات بنوشد و كام را با آن بردارد، او دوستدار ما خاندان خواهد بود.در حديث، از فرات بعنوان نهر مؤمن و نيز نهر بهشتي ياد شده است: «نهران مؤمنان و نهران كافران، فالمؤمنان:

الفرات و نيل مصر...» [6] «اربعة انهار من الجنة: الفرات...». [7] .

«فرات » يادآور عظيمترين حماسه خونين و ماندگارترين صحنه وفا و صبر است. شير مردان عاشورايي در كربلا، در محرم سال 61 هجري توسط نيروهاي «ابن زياد» در محاصره قرار گرفتند و آب به روي اردوگاه امام حسين «ع » و اطفال و خيمه ها بسته شد. سپاه دشمن مي خواست با قرار دادن حسين «ع » در مضيقه بي آبي، او را به تسليم وا دارد، اما آن حضرت مرگ شرافتمندانه و تشنه كامانه را برگزيد.عباس «ع » كه براي آب آوردن از فرات، براي كودكان تشنه رفته بود.در كنار همين نهر علقمه دستانش قطع شد و به شهادت رسيد. «آب فرات » همچون «خاك كربلا»، هر دو آموزگار شجاعت و الهام بخش شهادتند.از اين رو برداشتن كام نوزاد با آب فرات يا تربت حسيني، چشاندن طعم شجاعت و انتقال فرهنگ شهادت در دل و جان شيعه است.

اما موقعيت جغرافيايي فرات: «شطي است در مغرب كشور عراق و متشكل است از دو شعبه «قره سو» و «مراد چاي » كه سرچشمه آنها نزديك رود «ارس » در ارمنستان تركيه است. موقعي كه دو شعبه قره سو و مراد چاي به هم مي رسند، فرات به دجله نزديك مي شود، ولي مجددا دجله متوجه جنوب شرقي شده و فرات به سمت مغرب مايل مي شود و سپس در نزديكي خليج فارس به رود دجله مي پيوندد و از آن پس مجموع اين دو رود به نام «شط العرب » خوانده مي شود و به خليج فارس مي ريزد.سرزميني را كه بين دو رود دجله و فرات واقع است «الجزيره » مي گويند.طول رودخانه فرات تقريبا2900 كيلومتر است.جريان فرات در جلگه بين النهرين بسيار ملايم است و داراي بستري عريض مي باشد.يگانه عامل حاصلخيزي خاك عراق و جلب جمعيت در جلگه خشك و گرم بين النهرين، دو رود فرات و دجله مي باشد. بابل، پايتخت قديم كشور بابل در ساحل فرات بنا شده بود.» [8] .