حادثه عاشورا، علاوه بر «پيام» كه بايد آن را شنيد و به كار بست، داراي «عبرت» هم هست كه با شناخت آن، بايد از بروز آنگونه حوادث و مظلوميت حق و طرفداران دين جلوگيري كرد. آنچه زمينه ساز پيدايش آن قتل عام فجيع شد، كوتاهي مردم از نصرت حق، بي وفايي نسبت به پيمان، عهدشكني از روز ترس و دنياطلبي، ترك صحنه جدال حق و باطل، ترك وظيفه نهي از منكر، فريب خوردن از تبليغات باطل، جهل عمومي جامعه، مرعوب شدن در برابر سلطه باطل، بي تفاوتي، سكوت و سازش و ترك وظيفه از سوي چهره هاي شاخص جامعه و عناصر تأثيرگذار، تبعيت نكردن از امام حق، ضعيف شدن فرهنگ شهادت طلبي و فدا كردن جان در راه ايمان و حق، وابستگي و دلبستگي به دنيا، نشناختن موقعيت عمل، دير جنبيدن براي اقدام بموقع بود. اين نكات به عنوان برخي از عبرتهايي است كه مي توان از حادثه عاشورا گرفت و اگر اين عوامل شناخته شود و به آگاهي عمومي و فرهنگ مردمي تبديل گردد، كربلاهاي مظلوميت تكرار نخواهد شد.

مقام معظم رهبري آيةالله خامنه اي اولين بار صراحتا اين اصطلاح را وارد فرهنگ جامعه ساخت و با طرح آن افكار دلسوزان اسلام و انقلاب و عاشورا را به خطرهاي بي تفاوتي جامعه معطوف داشت. فرمود: «جا دارد اگر ملت اسلام فكر كند كه چرا پنجاه سال بعد از وفات پيغمبر، كار كشور اسلامي به جايي رسيده باشد كه همين مردم مسلمان از وزيرشان، اميرشان، سردارشان، عالمشان، قاضي شان، قاري شان گرفته، در كوفه و كربلا جمع بشوند و جگرگوشه همين پيغمبر را با آن وضع فجيع به خاك و خون بكشند؟ آدم بايد به فكر فرو برود كه چرا اينطوري شد؟... اگر خواص در هنگام خودش كاري را كه تشخيص دادند عمل كردند، تاريخ نجات پيدا مي كند و حسين بن علي ها ديگر به كربلاها كشانده نمي شوند. اگر خواص بد فهميدند، دير فهميدند و با هم اختلاف كردند،... معلوم است كه در تاريخ كربلاها در تاريخ تكرار خواهد شد.» [1] .

مطالعه تاريخ كربلا با اين ديد، درسها و عبرتهاي فراواني براي جامعه خواهد داشت. [2] .