بازگشت

عاشورا و شعر فارسي


نام كتابي است كه مجموعه «تركيب بند» هاي معروف شعراي بزرگ را درباره امام حسين «ع » و حادثه عاشورا در بر دارد.اين كتاب كه به اهتمام «حسن گل محمدي » فراهم شده است، 14 تركيب بند معروف را از محتشم كاشاني و ديگران دارد و 263 صفحه است.

درباره سيد الشهدا و حادثه عاشورا، مجموعه هاي شعري متعددي به زبان عربي، فارسي، تركي و... تدوين شده است و شاعران در طول تاريخ، با زبان ماندگار شعر، به ترسيم اين حماسه جديد و مظلوميتهاي اهل بيت پرداخته اند.شاعراني چون محتشم كاشاني، صباحي بيدگلي، وصال شيرازي، قاآني شيرازي، سروش اصفهاني، نير تبريزي، عمان ساماني و... از جمله اينانند كه در قالب تركيب بند يا مثنوي و قطعه به مرثيه سرايي درباره سيد الشهدا «ع » پرداخته اند. [1] با توجه به تشويقي كه امامان نسبت به سرودن شعر درباره حادثه كربلا و مظلوميت دودمان پيامبر و نشر فضايل اهل بيت داشته اند، راز اينهمه سروده، ديوان، مجموعه هاي شعر و مدايح و مراثي پيرامون مصائب و فضايل عترت، آشكار مي شود.

ورود حماسه كربلا به حيطه شعر و ادب، يكي از عوامل ماندگاري آن نهضت بوده است، چرا كه قالب تاثير گذار و نافذ شعر و مرثيه، ميان دلها و حادثه عاشورا پيونده زده و احساسها و عواطف علاقه مندان را به آن ماجرا وصل كرده است.اين ويژگي در شعرهاي غير فارسي نيز وجود دارد و ادبيات عاشورايي، از غني ترين ذخيره هاي فكري و احساسي شيعه است.از سوي ديگر حماسه كربلا در زبان شعري شاعران تاثير نهاده وادبيات را پر بار ساخته است.رابطه اي متقابل ميان شعر فارسي و عاشورا وجود دارد و هردو به ماندگاري و جلوه يكديگر كمك كرده اند.برخي شاعران نيز ماندگاري نام خود را مديون شعر سرودن درباره اهل بيت و عاشورا و مظلوميت ابا عبدالله «ع » اند و گاهي با يك شعر، شهره و جاويد شده اند، همچون محتشم.


پاورقي

[1] در اين زمينه‏ها از جمله ر.ک: «نگرشي به مرثيه سرايي در ايران‏»، عبد الرضا افسري کرماني، «چند مرثيه از شاعران‏ پارسي‏گوي‏»، ابو القاسم رادفر.