بازگشت

زيارت كربلا


از مقدسترين و با فضيلت ترين زيارتهايي كه در فرهنگ ديني و روايات اسلامي بيان شده است، زيارت قبر سيد الشهدا «ع » در كربلاست و براي زيارت هيچ امامي، حتي زيارت قبر رسول خدا «ص » به اين اندازه سفارش و دستور نيست.در احاديث، گاهي زيارت امام حسين «ع » از زيارت كعبه هم برتر و بالاتر به حساب آمده و براي زيارت آن حضرت، پاداشي برابر دهها و صدها حج و عمره بيان شده است و لحن روايات، بگونه اي است كه آن را براي يك شيعه در حد يك «فريضه » مي شمارد و ترك آن را ناپسند مي داند و هيچ عذر و بهانه و خوف و خطر را مانع از آن به حساب نمي آورد و ترك آن را جفا مي داند.از امام صادق «ع » روايت است: «زيارة الحسين بن علي واجبه علي كل من يقر للحسين بالامامة من الله عز و جل » [1] زيارت حسين بن علي «ع »، بر هر كس كه او را ازسوي خداوند، «امام » مي داند واجب است.

ميان عقيده به امامت و ديدار امام (چه در حال حيات و چه پس از مرگ) نوعي ملازمه است و در روايات، به اين نكته اهميت داده شده است.زيارت خائفانه سيد الشهدا هم ارج بيشتر و ثواب افزونتري دارد.اين، هم نشانه تاثير اجتماعي «زيارت » و هم ميزان عشق و فداكاري «زائر» است.امام صادق «ع » به «ابن بكير» كه سخن از خوف و هراس در راه زيارت سيد الشهدا مي گفت، فرمود: آيا دوست نداري كه خداوند، تو را در راه ما ترسان ببيند؟... [2] و در حديثي كه زراره از امام باقر «ع » درباره زيارت خائفانه آن حضرت مي پرسد، حضرت پاسخ مي دهد: خداوند، از هراس قيامت، ايمنش مي دارد. [3] امام صادق «ع » نيز به «محمد بن مسلم » كه با خوف و هراس به زيارت سيد الشهدا مي رفت، فرمود: هر چه مساله دشوارتر و پر مخاطره تر باشد، پاداش زيارت هم به اندازه آن است و هر كس خائفانه قبر آن حضرت را زيارت كند، خداوند، هراس او را در روز قيامت، ايمن مي سازد: «ما كان من هذا اشد فالثواب فيه علي قدر الخوف و من خاف في اتيانه آمن الله روعته يوم يقوم الناس لرب العالمين...» [4] در حديث مفصلي، امام صادق «ع » به ثوابهاي آن اشاره كرده، مي فرمايد: كسي كه هنگام زيارت آن حضرت، دچار ستم سلطاني شود و او رادر آنجا بكشند، با اولين قطره خونش، همه گناهانش بخشوده مي شود و هر كه در اين راه به زندان افتد، در مقابل هر روزي كه زنداني و اندوهگين گردد، در قيامت برايش يك شادي است، و اگر در راه زيارت، كتك بخورد، براي هر ضربه اي يك حوري بهشتي است و در برابر هر درد و رنجي كه بر جسمش وارد مي شود، يك «حسنه » براي اوست. [5] و مي فرمايد: «من اتي قبر الحسين عارفا بحقه غفر الله ما تقدم من ذنبه و ما تاخر». [6] هر كه عارفانه قبر سيد الشهدا را زيارت كند، خداوند گناهان گذشته و آينده اش را مي آمرزد.

آري... براي رسيدن به كربلا، بايد اراده اي آهنين، قلبي شجاع، عشقي سوزان داشت و در اين سفر، بايد رهتوشه اي از صبر و يقين، پاپوشي از «توكل »، سلاحي از «ايمان » و مركبي از «جان » داشت تا به منزل رسيد، چرا كه راه كربلا، از «صحراي عشق » و «ميدان فداكاري » و پيچ و خم خوف و خطر مي گذرد.پاداشهاي زيارت كربلا نيز شگفت است.ازقبيل: پاداش نبرد در ركاب پيامبر و امام عدل، اجر شهيدان بدر، ثواب حج و عمره مكرر، پاداش آزاد كردن هزار بنده و آماده كردن هزار اسب براي مجاهدان راه خدا و... [7] البته تفاوت اجر و ثواب، به معرفت زائر و كيفيت زيارت و شرايط اجتماعي هم بستگي دارد. كربلا، از يك سو، سمبل مظلوميت اهل بيت و امامان شيعه است، از سويي ديگر مظهر دفاع بزرگ آل علي و عترت پيامبر از اسلام و قرآن.توجه و روي آوردن به مزار سيد الشهدا، در واقع تكرار همه روزه و همواره حق و يادآوري مظلوميت است.اگر كعبه وحج و نماز و جهادي هم باقي مانده است، به بركت شهيد عاشوراست كه احياگر دين شد واسلام، تا هميشه مديون «ثار الله » است.خصومت دشمنان اسلام نيز با حسين «ع » و مرقد او، از همينجاست.زيارت آن حضرت، هميشه با سختي و هراس و موانع، رو به رو بوده است.شوق زيارت كربلا، از آغاز در دل شيعيان حق طلب و انسانهاي آزاده و فضيلت خواه بوده است.شيفتگان سيد الشهدا در اين راه حاضر به بذل جان و مال و دست و پا بوده اند و «راه بسته كربلا» هميشه چون حسرتي بر دل شيعه بوده است، چه در دوره امويان و عباسيان، چه در عصر حكومت بعثيان و در تاريخ معاصر، و آرزوي «باز شدن راه كربلا» همواره چون مشعلي در دل عاشقان حسين «ع » روشن بوده و تلخيهاي هجران را با اين «اميد» تحمل مي كرده اند.زائر حسين «ع »، عاشقي از خود گذشته است و زيارت كربلا، عبادتي خدايي و ملكوتي.

امام صادق عليه السلام فرمود: «اذا اردت الحسين فزره و انت حزين مكروب شعثا غبرا جائعا عطشانا» [8] هر گاه خواستي حسين «ع » را زيارت كني، با حالتي اندوهگين و پر رنج، خاك آلوده و پژمرده، گرسنه و تشنه زيارت كن... (در حديث ديگري است كه:) چون حسين بن علي اينگونه به شهادت رسيد. [9] به قول حافظ:



نيازمند بلا، گو رخ از غبار مشوي

كه كيمياي مراد است، خاك كوي نياز



غبار راه زيارت كربلا، خود، طراوت و پاكي است و اين آشفتگي و افسردگي، نشاط روح عاشق است.



از شيشه غبار غم نمي بايد شست

و ز دل، رقم «الم » نمي بايد شست



پايي كه به راه عشق شد خاك آلود

با آب حيات هم نمي بايد شست [10] .




پاورقي

[1] وسائل الشيعه، ج 10، ص 346، امالي صدوق، ص 123.در «مزار» شيخ مفيد، ص 26 چنين است (از امام‏ باقر «ع‏»): مروا شيعتنا بزيارة قبر الحسين بن علي‏ «ع‏» فان اتيانه مفترض علي کل مؤمن يقر للحسين عليه السلام بالامامة‏ من الله عز و جل.

[2] همان، 345، بحار الانوار، ج 98، ص 11.

[3] کامل الزيارات، ص 125، وسائل الشيعه، ج 10، ص 356.

[4] وسائل الشيعه، ج 10، ص 357، بحار الانوار، ج 98، ص 11، کامل الزيارات، ص 127.

[5] کامل الزيارات، ص 124 (نقل به تلخيص).

[6] امالي صدوق، ص 197.

[7] در منابعي همچون: کامل الزيارات، وسائل الشيعه، بحار الانوار، ثواب الاعمال و... احاديثش آمده است.

[8] وسائل الشيعه، ج 10، ص 414.

[9] بحار الانوار، ج 98، ص 142.

[10] مشفقي دهلوي.