بازگشت

دشت كربلا






قبله ي اهل حقيقت كربلاست

كربلا، او قبله اهل ولاست



گر چه دارد كعبه، مروه با صفا

ليك، كي دارد مناي كربلا؟



كعبه را گر زمزم است آب حيات

كربلا را آب خضر آمد فرات



رو نما عارف، صلات ركعتين

در خم ابروي محراب حسين



«كربلا»، مدفن سيد الشهداست، سرزميني كه عظيمترين حماسه خدايي بشر، درعاشوراي سال 61 در آن اتفاق افتاد و موجش سراسر تاريخ و پهنه جهان را فرا گرفت.

خاك آن، بوي خون مي دهد و تربت كربلا مقدس و الهام بخش است و در فضيلت آن، روايات بسياري نقل شده است. [1] .

امام علي «ع » پس از جنگ صفين، هنگام عبور از كربلا همراه برخي همراهان، چشمانش پر از اشك شد و فرمود: اينجاست محل فرود آمدنشان... و اينجاست شهادتگاه عاشقان بي نظير كه در گذشته و آينده، نمونه ندارند: «... مصارع عشاق شهداء لا تسبقهم من كان قبلهم و لا يلحقهم من بعدهم...» [2] و به همين خاطر، «كربلا» سمبل ايثار و جانبازي و شهادت طلبي و شوق و شور حماسي شناخته شده است و در طول تاريخ نيز، كانون عشقهاي برتر بوده و همچون مغناطيسي، دلهاي مشتاق و شيداي معرفت را به سوي خود كشيده است.در حماسه دفاع مقدس ايران نيز، بسياري از رزمندگان اسلام، به شوق كربلاو زيارت حرم حسيني، جبهه ها را در مي نورديدند و با بعثيان كافر مي جنگيدند و رو به كعبه عشق، كربلاي سيد الشهدا «ع » شهيد مي شدند، چون كربلا سمبل هر جايي است كه صحنه ديگري حق و باطل باشد.



در حسرت كوي كربلا مي رفتند

مشتاق به سوي كربلا مي رفتند



گلگون تن و خونين كفن و بي پر و بال

اينگونه به سوي كربلا مي رفتند [3] .



در روايات آمده است كه سيد الشهدا «ع » نواحي اطراف قبر خويش را از اهل نينوا و غاضريه به مبلغ شصت هزار درهم خريداري كرد و به خود آنان صدقه داد و با آنان شرط كرد كه مردم را به جايگاه قبرش راهنمايي كنند و هر كه را به زيارت آن حضرت آيد، سه روز مهمان نمايند و پذيرايي كنند. [4] .

باري، كربلا نام يكي از شهرهاي كشور عراق است كه در كنار رودخانه فرات قرارداشته است.اين شهر، تا سال 61 هجري، بيابان بوده است.از آن زمان به بعد، بر اثر شهادت حسين بن علي «ع » در آن محل، بتدريج مورد توجه شيعيان آل علي قرار گرفت و پس از بناي مرقدهاي شهدا، متدرجا مركز جمعيت گرديد و امروز، يكي از شهرهاي زيارتي عراق مي باشد كه قريب 65000 تن جمعيت دارد و در ماههاي محرم و صفر و هنگام زمستان، به سبب ورود زايران، جمعيت شهر به 100000 تن مي رسد. [5] .

در اين كه «كربلا» يعني چه و ريشه لغوي آن چيست و از چه گرفته شده، بحثهاي مفصلي انجام گرفته است. [6] طبق برخي نقلها، اين نام از تركيب «كرب » و «ال » ساخته شده است، يعني حرم الله، يا مقدس الله، «كرب » در لغت سامي به معناي «قرب » در عربي است (كرب: قرب).اگر «ال » هم به معناي «الله » باشد، كربلا به معناي محلي است كه نزد خدا، مقدس و مقرب است، يا «حرم خدا» است. [7] برخي هم آن را تركيب يافته از «كوربابل » دانسته اند، يعني مجموعه اي از آباديها و روستاهاي بابل.موقعيتي كه كربلا در آن قرار دارد، در بين النهرين است.اين منطقه در گذشته هاي دور، مهد حوادث و احيانا تمدنها بوده است و بخشهاي گوناگوني از اين ناحيه، نامهاي مختلف داشته است.كربلا، كور بابل، نينوا، غاضريه، كربله، نواويس، حير، طف، شفيه، عقر، نهر علقمي، عمورا، ماريه و... كه بعضي از اينها نام روستاها و آباديهايي در اين منطقه وسيع بوده است. [8] .

حرم مطهر امام حسين «ع » كه در اين شهر قرار دارد، تاريخچه اي مفصل دارد و در دوره هاي مختلف تاريخي، بناي آن تغييرات و تعميراتي يافته است.كربلا، شهري است كه خاندانهاي ريشه دار در آن ساكن بوده اند.حوزه علميه داشته و خانواده هايي شريف، اديب و علماي برجسته از آن برخاسته و در آن زيسته اند.قبر حضرت عباس «ع » نيز درهمين شهر است.در قرون اخير نيز شاهد تعدادي حوادث و انقلابها و فتنه ها بوده است. [9] ولي به هر حال، در كربلا بيش از نشانهاي جغرافيايي و تاريخي، بايد مفاهيم والاي انساني و شورگستريها و الهام بخشيهاي قداست آفرين را سراغ گرفت.


پاورقي

[1] ر.ک: سفينة البحار، ج 2، ص 11 و 475.معروفست که: «کل ارض کربلاء و کل يوم عاشورا».درباره اين مرقد مطهر ازجمله‏ «چهل حديث کربلا»، نشر معروف نيز منتشر شده است. نيز «کربلا» از مؤلف، نشر مشعر.

[2] همان، ص 197 و 475.

[3] علي مرادي.

[4] مجمع البحرين، طريحي، واژه‏ «کربل‏».

[5] فرهنگ فارسي، معين.براي آشنايي با تاريخ اين شهر از دير باز تا عصر حاضر، ر.ک: «تراث کربلا» از سلمان هادي‏ الطعمه (اين کتاب به فارسي هم ترجمه شده است: ميراث کربلا) همچنين ر.ک: «موسوعة العتبات المقدسه‏» جلد 8 (قسم کربلا) از جعفر الخليلي.

[6] از جمله ر.ک: «موسوعة العتبات المقدسه‏»، ج 8، ص 9 به بعد.

[7] همان، ص 10.

[8] تراث کربلا، ص 19.

[9] ر.ک: «تراث کربلا»، سلمان هادي الطعمه.