علم و بيرقي كه به رنگهاي مختلف، بويژه رنگ سياه، نشان گروه و هيئت خاصي است.پرچم در گذشته اغلب در ميدانهاي جنگ و لشكرها و گروههاي نظامي كاربرد داشته است، سپس هر جمعيتي به عنوان نشان خاص خود، علمي مخصوص مي افراشتند.

در عزاداري ابا عبدالله «ع » نقش پرچم سياه، مهم است.در ايام عزا و عاشورا، بر سر در خانه ها، مغازه ها و در معابر مي زنند تا نشانه ايام سوگواري باشد و تاثير عاطفي خاصي دارد. «... با نيم متر چوب و نيم متر پارچه سياه، مي توان موجي از احساسات بي دريغ درباره بزرگسالار شهيدان مشاهده كرد كه در هيچ جا نمونه اي از آن ديده نمي شود، درحالي كه براي تشكيل اجتماع حتي كوچكي بايد متحمل زحمات زيادي گرديد». [1] شكلهاي خاص علمات و كتل در دسته هاي عزاداري، تحول يافته همان پرچم است كه سنتهاي خاصي را همراه دارد.