بازگشت

آثار و نتايج نهضت عاشورا


شهادت مظلومانه سيد الشهدا و يارانش در كربلا، تاثير بيدارگر و حركت آفرين داشت و خوني تازه در رگهاي جامعه اسلامي دواند و جو نامطلوب را شكست و امتدادهاي آن حماسه، در طول تاريخ، جاودانه ماند.حتي در همان سفر اسارت اهل بيت نيز تاثيرات سياسي اين حادثه در انديشه هاي مردم آشكار شد.گروهي از اسرا را كه به شام مي بردند، چون به تكريت رسيدند، مسيحيان آنجا در كليساها جمع شدند و به نشان اندوه بر كشته شدن حسين «ع »، ناقوس نواختند و نگذاشتند آن سربازان وارد آنجا شوند.به شهر «لينا» نيز رسيدند.مردم آنجا همگي گرد آمدند و بر حسين و دودمانش سلام و درود فرستادند وامويان را لعن كردند و سربازان را از آنجا بيرون كردند.چون خبر يافتند كه مردم «جهينه » هم جمع شدند تا با سربازان بجنگند وارد آن نشدند.به قلعه «كفر طاب » رفتند، به آنجا نيز راهشان ندادند.به حمس كه وارد شدند، مردم تظاهرات كردند و شعار دادند: «اكفرا بعدايمان و ضلالا بعد هدي؟» و با آنان درگير شدند و تعدادي را كشتند. [1] برخي از تاثيرات حماسه عاشورا از اين قرار است:

1- قطع نفوذ ديني بني اميه بر افكار مردم

2- احساس گناه و شرمساري در جامعه، بخاطر ياري نكردن حق و كوتاهي دراداي تكليف

3- فرو ريختن ترسها و رعبها از اقدام و قيام بر ضد ستم

4- رسوايي يزيديان و حزب حاكم اموي

5- بيداري روح مبارزه در مردم

6- تقويت و رشد انگيزه هاي مبارزاتي انقلابيون

7- پديد آمدن مكتب جديد اخلاقي و انساني (ارزشهاي نوين عاشورايي و حسيني)

8- پديد آمدن انقلابهاي متعدد با الهام از حماسه كربلا

9- الهام بخشي عاشورا به همه نهضتهاي رهايي بخش و حركتهاي انقلابي تاريخ

10- تبديل شدن «كربلا» به دانشگاه عشق و ايمان و جهاد و شهادت، براي نسلهاي انقلابي شيعه

11- به وجود آمدن پايگاه نيرومند و عميق و گسترده تبليغي و سازندگي در طول تاريخ، بر محور شخصيت و شهادت سيد الشهدا «ع »

از نهضتهاي شيعي پس از عاشورا، مي توان «انقلاب توابين »، «انقلاب مدينه »، «قيام مختار»، «قيام زيد»، و... حركتهاي ديگر را نام برد.براي توضيح بيشتر، به مدخل خاص هر يك از اين نهضتها در همين مجموعه مراجعه شود.تاثير حماسه عاشورا را درانقلابهاي بزرگي كه در طول تاريخ، بر ضد ستم انجام گرفته، چه در عراق و ايران و چه در كشورهاي ديگر، نبايد از ياد برد. «فرهنگ شهادت » و انگيزه جهاد و جانبازي كه درانقلاب اسلامي ايران و هشت سال دفاع مقدس در جبهه ها جلوه گر بود، گوشه اي از اين تاثير پذيري است.شعار «نهضت ما حسينيه، رهبر ما خمينيه » كه در مبارزات ملت مسلمان ايران بر ضد طاغوت طنين افكن بود و نيز شور حسيني جبهه هاي رزم ايران، گواه روشن تاثير گذاري كربلا در قرنها پس از آن حماسه مقدس است.يكي از نويسندگان محقق، نتايج نهضت كربلا را عبارت مي داند از:

1- پيروزي مساله اسلام و حفظ آن از نابودي.

2- هزيمت امويان از عرصه فكري مسلمين.

3- شناخت اهل بيت بعنوان نمونه هاي پيشوايي امت.

4- تمركز شيعه از بعد اعتقادي بر محور امامت.

5- وحدت صفوف شيعه در جبهه مبارزه.

6- ايجاد حس اجتماعي در مردم.

7- شكوفايي موهبتهاي ادبي و پديد آمدن ادبيات عاشورايي.

8- منابر وعظ و ارشاد، به عنوان وسيله آگاهانيدن مردم.

9- تداوم انقلاب بصورت زمينه سازي نهضتهاي پس از عاشورا [2] .

حادثه كربلا، گشاينده جبهه اعتراض عليه حكومت امويان و سپس عباسيان شد، چه به صورت فردي كه روحهاي بزرگ را به عصيان و افشاگري واداشت، و چه به شكل مبارزه هاي گروهي و قيامهاي عمومي در شهري خاص يا منطقه اي وسيع. [3] .



خون او تفسير اين اسرار كرد

ملت خوابيده را بيدار كرد [4] .




پاورقي

[1] عاشورا في الادب العاملي المعاصر، ص 54 به نقل از منتخب طريحي و مقتل ابي مخنف.

[2] براي تفصيل آن ر.ک: «حياة الامام الحسين‏»، باقر شريف القرشي، ج 3، ص 436، (معطيات الثورة).

[3] در اين زمينه‏ها ر.ک: «الانتفاضات الشيعيه‏»، هاشم معروف الحسني، «امامان و جنبشهاي مکتبي‏»، محمد تقي ‏مدرسي.

[4] کليات اقبال لاهوري، ص 75.