در ميان كتاب هاي منتشر نشده ي شيخ صدوق، كتابي نيز به نام مقتل الحسين عليه السلام نام برده شده است. [1] ايشان در ضمن برخي از آثار منتشر شده اش از اين كتاب نام برده و به آن ارجاع داده است. يك بار در فصل حج و باب زيارات كتاب من لايحضره القيه مي نويسد:

«من در كتاب كامل الزيارات و در كتاب مقتل الحسين عليه السلام انواعي از زيارت ها را آورده ام. [2] .

يك بار ديگر نيز در كتاب الخصال، «باب الأثنين»، ذيل حديث 101 مي نويسد:

«اين حديث، طولاني و مفصل است و ما قسمتي از آن را كه در اين جا نياز داشتيم، نقل كرديم. البته من همه ي حديث را همراه با احاديث ديگري كه در برتري هاي عباس بن علي عليه السلام روايت مي كنم، تخريج كرده و در كتاب مقتل الحسين بن علي عليهماالسلام آورده ام.» [3] .

اين مقتل، داراي مزيت هاي مهمي است كه در اين جا به برخي از آن ها اشاره مي كنيم و تفصيل و تحقيق بيشتر را به جستجو در متن كتاب،


وامي گذاريم:

1. عمده ي مطالب اين مقتل - كه حدودا 90 درصد آن را تشكيل مي دهد - از احاديث و اخبار مأثوري است، كه از پيشوايان پاك ديني و چهارده معصوم عليهم السلام، به ويژه امام سجاد عليه السلام، امام صادق عليه السلام و امام رضا عليه السلام نقل شده است.

2. همه ي اخبار و احاديث اين مقتل به صورت مستند و با ثبت دقيق اسناد و سلسه ي راويان، نقل شده است. البته ما در اين جا، به ذكر اسامي مقدس معصومان عليهم السلام، كه گاه روايتي را نسل در نسل از يكديگر نقل كرده اند و همچنين نام نزديك ترين راوي - يعني كسي كه سخن را از گوينده ي اصلي يا امام معصوم عليه السلام شنيده است - بسنده كرده ايم، زيرا با ذكر منابع و مآخذ در پاورقي ها نيازي به اين كار ديده نشد. افزون بر اين، معنعن نويسي در صدر احاديث و اخبار موجب خستگي خواننده ي فارسي زبان مي شود.

3. اين مقتل، از لحاظ زماني به عصر عصمت و زمان حضور امامان معصوم عليهم السلام نزديك است. شيخ صدوق كه در نيمه ي نخست سده ي چهارم هجري مي زيست، گاه به واسطه ي پدر و دو - سه واسطه ي ديگر كه همگي شناخته شده و موثق هستند، به اصل سخن و منبع نور و عصمت مي رسد. مقتل او از اين نظر نيز، بي مانند و بي نظير است.

4. اين كتاب از پيشداوري ها و ارزشگذاري هاي ايدوئولوژيكي و سياسي خالص، خالي است. از آن جا كه شيخ صدوق در آثارش تنها به آوردن متن احاديث و اخبار بسنده كرده و حتي عناوين فصول و ابواب را از متن روايات برگزيده است، مقتلش بيش از هر چيز، به اصول اعطايي پيشوايان


پيشوايان معصوم مبتني است. به لحاظ نزديكي اين مقتل به عصر عصمت و زمان حضور، تحليل هاي تحميلي و ابزارانگارانه، به آن راه نيافته است.