عالم گران قدر، مرحوم «سيد بن طاووس» نامش «علي» بود، و لقب شريف او «رضي الدين» و كنيه اش ابو القاسم؛ وبدان جهت كه يكي از نياكانش داراي چهره اي زيبا بود، اما پاهايش با آن سيماي نيكو هماهنگي نداشت، و پاره اي او را به طاووس پر نقش و نگار و خوش منظر تشبيه نمودند، به «سيد بن طاووس» شهرت يافت.

او از سوي پدر از حسن دوم، فرزند دومين امام نور حضرت مجتبي عليه السلام - كه به فاطمه، دخت ارجمد عمويش، حسين عليه السلام ازدواج نمود - ريشه و تبار دارد و نسب وي به او مي رسد، و از سوي مادر به يك خاندان دانشور و دانشمند و ريشه دار؛ چرا كه مادرش، دختر «ورام» صاحب كتاب «تنبيه الخواطر» است كه به (مجموعه ي ورام) مشهور است. افزون بر اين، مادر پدرش نيز نواده ي مرحوم شيخ طوسي است.

اين بزرگوار در پانزدهم محرم در سال 598 در شهر تاريخي و عالم خيز حله در عراق ولادت يافت، و پس از رشد و پشت سر نهادن خوردسالي در همان جا در محضر پدرش، «سعد الدين موسي»، و نياي بزرگوارش «ورام بن ابي فراس نخعي» به آموزش دانش و كسب بينش پرداخت و پايه هاي شخصيت فكري و علمي و تربيتي اش به دست اين دو انسان خود ساخته - كه ازاساتيد دوران كودكي نوجواني اش بودند - ريخته شد.

او پس از اين مرحله به بغداد و نجف رفت و در آنجا به كسب دانش و كمال همت گماشت؛ از آن جا به كربلا وكاظمين و شهر تاريخي سامرا رفت، و مدت ها در


اين شهر اقامت گزيد، و سرانجام به زادگاه خويش بازگشت و مدتي ديگر در آن جا به آموزش و تربيت شاگردان و رهبري امور مذهبي و ديني و فرهنگي جامعه ي خويش و خدمت به دين و دفتر و عبادت و بندگي خدا روزگار گذرانيد، و درسال 664 از هجرت، در حالي كه 75 بهار از عمر ارزشمندش مي گذشت، جهان را بدرود گفت و با وصيت خودش در جوار اميرمؤمنان در نجف آرميد.

مرحوم سيد بن طاووس مرد دانش و بينش بود، و در زندگي علمي و فرهنگي اش بسيار پرتلاش و كوشش.

او فرهنگ ساز و فرهنگ بان روزگارخويش بود، ودر آن روزگار كه از امكانات چاپ اثري نبود، كتابخانه اي داشت كه فراتراز 1500 جلد از كتاب هاي مهم - كه از منابع اصلي به شمار مي رفتند - در آن جا نگاهداري مي شد و مورد بهره برداري بود. خود آن بزرگوار، كتاب هاي ارزشمند بسياري از خود به يادگار نهاده است، كه كتاب ارزشمند «اللهوف علي قتلي الطفوف» - كه اينك به لطف خدا ترجمه و نگارشي از آن فراروي شماست - يكي از ارزنده ترين يادگارهاي اوست كه گاه به نام «الملهوف علي قتلي الطفوف» و يا «المسالك في قتل الحسين» نيز خوانده شده است. [1] .