رباب همسر امام حسين
ابوالفرج از عوف بن خارجه نقل كرده است كه: نزد عمر بن الخطاب بودم كه مردي پيش او آمد و سلام كرد. عمر، نام او را پرسيد.
گفت: مردي نصراني هستم و نام من امرء القيس است، آمده ام تا اسلام اختيار كنم و آداب آن را بدانم.
اسلام را بر او عرضه كردند و مسلمان شد و امارت قبيله ي قضاعه را- كه در شام بودند- به او پيشنهاد كردند، پذيرفت.
چون از نزد عمر بيرون آمد حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام او را ملاقات كرد و حسن و حسين عليها السلام همراه پدر بودند. حضرت به او فرمود: من علي بن ابي طالب پسر عموي رسول خدا و داماد اويم، و اينان فرزندان منند كه مادرشان فاطمه دختر رسول خداست، ما را به پيوند با تو رغبت است.
امرء القيس گفت: يا علي! دختري دارم بنام «محياة» او را به عقد تو درآوردم؛ و دختر ديگرم «سلمي» را به فرزندت حسن؛ و سومين دخترم را به نام «رباب» به حسين دادم.
صاحب كتاب «اغاني» مي گويد: آن روز به شب نرسيد كه اميرالمؤمنين عليه السلام رباب دختر امرءالقيس را براي فرزندش حسين عقد فرمود.
رباب از حسين عليه السلام دو فرزند آورد به نامهاي عبدالله و سكينه [1] .
هشام بن سائب كلبي مي گويد كه: رباب از زنان برگزيده بود و پدر او امرءالقيس از اشراف و خانواده هاي بزرگ عرب بشمار مي رفت و رباب در نزد امام حسين عليه السلام منزلتي بسزا داشت و همواره نظر عنايت امام حسين عليه السلام به او معطوف بود، و اين اشعار را امام حسين عليه السلام درباره ي او و فرزندش سكينه انشاء فرمود:
لعمرك انني لا حب دارا
تكون بها سكينة و الرباب
احبهما و ابذل جل مالي
و ليس لعاتب عندي عتاب [2] [3] .
روايت شده است كه: بعد از شهادت امام عليه السلام رباب تا زنده بود، پيوسته مي ناليد و مي گريست.
ابن اثير مي گويد رباب هم با قافله ي اسيران به شام رفت و چون به مدينه بازگشت اشراف قريش او را به همسري طلبيدند، رباب گفت: من هرگز پس از رسول خدا كه همسر فرزندش بودم، همسر فرزند ديگري نخواهم شد، و تا يك سال همچنان مي گريست و از زير آسمان به پناه هيچ سقفي نرفت تا از فرط اندوه، جان سپرد!
و بعضي گفته اند: حضرت رباب يك سال در كنار قبر امام حسين عليه السلام ماند، آنگاه به مدينه مراجعت نمود و از شدت اندوه درگذشت [4] . و اين اشعار را در مرثيه ي امام حسين عليه السلام سروده بود:
ان الذي كان نورا بستضاء به
بكربلاء قتيل غير مدفون
سبط النبي جزاك الله صالحة
عنا و جنبت خسران الموازين
قد كنت لي جبلا صعبا الوذ به
و كنت تصحبنا بالرحم و الدين
من لليتامي و من للسائلين و من
يعني و ياوي اليه كل مسكين!
و الله لا ابتغي صهرا بصهركم
حتي اغيب بين الرمل و الطين [5] [6] .
پاورقي
[1] قمقام زخار 653.
[2] «بجان تو سوگند که من دوست دارم خانهاي را که در آن سکينه و رباب باشد، آن دو را دوست ميدارم و مالم را بذل ميکنم، و عتاب کننده را نزد من حق عتاب نيست».
[3] نفس المهموم 527.
[4] کامل ابن اثير 88 /4.
[5] «آن که فروغي بود که از نور او بهرهمند ميشدند، در کربلا کشته گرديد و دفن نشد؛ اي فرزند پيامبر! خدا تو را جزاي نيک دهد از ما، و از خسران ميزان دور بدارد؛ تو همانند کوهي سخت بودي که به تو پناه ميبردم، و تو مصاحب ما بودي با مهرباني و دين؛ حالا يتيمان و فقرا چه کسي را دارند؟ و مساکين چه کسي را قصد کنند و بدو پناه برند؟ سوگند بخدا هرگز همسري را نپذيرفتم، تا در ميان خاک پنهان گردم».
[6] قمقام زخار 653؛ نفس المهموم 528.