بازگشت

اهميت كتاب لهوف


كتاب «لهوف» ابن طاوس اختصار و اشتهار را با هم جمع كرده و در نزد علماي برجسته شيعه جايگاه مهمي براي خودش باز كرده است به طوري كه شهيد محراب آيت الله سيد محمد علي قاضي تبريزي مي فرمايد: «كتاب لهوف سيد ابن طاوس - رحمة الله عليه -، نقلياتش بسيار مورد اعتماد است و در ميان كتب مقاتل كتاب مقتلي به اندازه اعتبار و اعتماد به آن نمي رسد و در اطمينان بر آن كتاب در رديف اول كتب معتبره مقاتل قرار گرفته است» [1] .

رهبر معظم انقلاب حضرت آيت الله خامنه اي - مد ظله العالي - در خطبه هاي نماز جمعه تهران چندين مرتبه از روي همين كتاب مقتل ابن طاوس، ذكر مصيبت خوانده است و در نماز جمعه مورخ 18 / 2 / 77 مصادف با يازدهم ماه محرم 1419 ه. ق، چنين فرمودند: «من امروز مي خواهم از روز مقتل ابن طاوس كه كتاب «لهوف» است چند جمله ذكر مصيبت كنم و چند صحنه از اين صحنه هاي عظيم را براي شما


عزيزان بخوانم، البته اين مقتل بسيار معتبري است.

ابن طاوس - كه علي بن طاوس باشد - فقيه، عارف، بزرگ، صدوق، موثق، مورد احترام همه و استاد فقهاي بسيار بزرگي است. خودش اديب و شاعر و شخصيت خيلي برجسته يي است. ايشان اولين مقتل بسيار معتبر و موجز را نوشتند. البته قبل از ايشان مقاتل زيادي است. استادشان «ابن نما» مقتل دارد، شيخ طوسي مقتل دارد، ديگران هم دارند، مقتلهاي زيادي قبل از ايشان نوشته اند؛ اما وقتي «لهوف» آمد، تقريبا همه ي مقاتل، تحت الشعاع قرار گرفت. اين مقتل بسيار خوبي است؛ چون عبارات، بسيار خوب و دقيق و خلاصه انتخاب شده است.» [2] .

آقاي اتان گلبرگ كه بهترين تحقيق را درباه آثار ابن طاوس به عمل آورده، مي نويسد: «به گفته ي آقا بزرگ عنوان «لهوف» معروفتر از «ملهوف» است. احتمالا همين تأليف است كه شيخ حر عاملي در اجازه ي خود به محمد فاضل المشهدي («بحار» 117/110) در ميان آثار ابن طاوس، كه اجازه ي روايت آنها را به وي داده به آن با عنوان «مقتل الحسين» ياد مي كند. لهوف درباره ي رخدادهايي است كه به حادثه ي كربلا منتهي شده، همچنين اصل جنگ و رخدادهاي بعدي آن. بيشتر داستان را يك «راوي ناشناخته» نقل مي كند. هدف وي اين بود كه لهوف در عاشورا خوانده شود (نك: «اقبال»). اگر كسي بدان دسترسي نداشته باشد، وي پيشنهاد مي كند همان مطالبي كه در اقبال


(يعني: «اللطيف في التصنيف») آمده خوانده شود. «لهوف» يكي از معرفترين تأليفات ابن طاوس در آمد. چند چاپ از آن وجود دارد و چند بار نيز به فارسي ترجمه شده است (نك: «ذريعه» 296 /18 ش 201 / 26  188 ش 1 -17؛ مشار، مؤلفين 416 /4، فهرست 1308 -1307؛ مق: ارجمند ص 165... « [3] .

سرانجام اين دانشمند متقي و زاهد و عارف و پرتلاش و كوشا، در روز دوشنبه پنجم ذي القعده سال 664 ه. ق در بغداد رحلت كرد و به نوشته ي «حوادث جامعه» جنازه ي او را پيش از دفن به نجف اشرف نقل دادند. ناگفته نماند كه قبلا كفن خود را تهيه كرد، و در حج بيت الله، لباس احرام خود نمود، آن را در كعبه معظمه در روضات مطهره ي حضرت رسالت صلي الله عليه و آله و ائمه بقيع و عراق، متبرك نموده و همه روزه نگاهش مي كرد و آن را وسيله ي شفاعت آن بزرگواران، قرار داده بوده است. [4] .


پاورقي

[1] «تحقيقي درباره اربعين» ص 8، چاپ تبريز.

[2] «روزنامه قدس» مورخه 19 / 2 / 77، ص 6.

[3] «کتابخانه ابن طاوس و احوال و آثار او» ص 76.

[4] ر. ک: «ريحانةالادب» 79/8.