به مناسبت بحث از اين مقتل يعني كتاب «كامل بهايي» عمادالدين طبري كه البته قسمتي از آن مقتل و راجع به وقايع كربلاست، خواستم ارزش كتاب و مختصري از محتواي جالب آن را از قلم محدث خبير و كارشناس بزرگ فن، مرحوم حاج شيخ عباس قمي بياورم تا هم باعث شناخت بيشتر آن كتاب باشد، و هم خوانندگان بر آن مطالب آگاهي يابند.

براي اطلاع بيشتر بايد به خود كتاب مراجعه كرد.

كتاب «كامل بهايي» در بيست و چند سال پيش براي دومين بار در تهران دو جلد در يك جلد طبع حروفي شد، ولي اين چاپ هم چندان مطلوب نيست و بجاست كه يكي يا چند نفر از اهل فن آن را مورد بازنگري قرار داده و آن را با نسخه هاي خطي مقابله و تصحيح نمايند.

محدث قمي در پايان اين مطالب و شرح حال مؤلف مي نويسد: «و الله العالم»، زيرا اين مطالب فقط در اين كتاب ديده شده است. البته مؤلف كتاب، كتابهايي از پيشينيان در اختيار داشته كه امروز در دسترس نيست، و شايد هم اين مطالب كاملا صحيح باشد. ظواهر امر هم آنها را تأييد مي كند. بهتر است هنگام نقل بگوييم كه نقل عمادالدين طبري دانشمند بزرگ در كتاب كامل بهايي».

اسامي بعضي از نقاطي كه اسراي اهل بيت را از آنجاها از عراق تا به شام بردند و در اين نقل آمده است؛ امروز براي ما ناشناخته نيست، و بعضي هم گويا جابجا يا اشتباه شده باشد. مثلا شايد «بعلبك» اشتباه به «موصل» شده، «مرزين» هم شناخته نيست، و در «مرصد» ضبط نشده، اما «شبذير» را «مراصد» در لفظ «شبداز» كه به آن شبديز هم مي گويند «قصري بزرگ از بناهاي متوكل در سامره دانسته كه شايد قبلا محلي در آنجا به اين نام بوده است.

استاد فقيد علامه ي كتابشناس نامي شيخ آقا بزرگ تهراني در ذريعه مي نويسد: «كامل بهايي» كتابي به فارسي در امامت و شرح ماجراي بعد از رحلت پيغمبر است كه در سقيفه ي بني ساعده روي داد. به همين جهت كتاب «كامل سقيفه» هم موسوم است، تأليف شيخ عمادالدين حسن بن علي بن محمد بن علي طبري در نسخه چاپي نام جدش علي بن حسن تبديل شده است. [1] .

از مؤلف «رياض العلما» نقل مي كند كه گفته است نسخه ي كامل آن را در كاشان نزد كلانتر آنجا ديده است، و نسخه ديگري را در ضمن كتابهاي ملاحسين اردبيلي رؤيت نموده، و هم نسخه اي از آن در نزد ملا ذوالفقار هست. نيز نسخه ديگري از آن نزد ميرزا اشرف بن ميرزا حسيب هست». سپس علامه تهراني مي گويد: «ميرزا اشرف صاحب كتاب «فضائل السادات» است كه چاپ شده است. نسخه كامل بهايي كه نزد او بوده همه ي آن كتاب بوده است. نسخه ي كتابخانه ي حضرت رضا عليه السلام كه به شماره 974 است با نسخه چاپ شده منطبق است، و همه نسخه اي در كتابخانه مجلس است به شماره 2077 كه بدون تاريخ است و سابقه آن به قرن هشتم هجري بازمي گردد. آغاز و انجام اين نسخه افتاده است. [2] .

علامه تهراني دو صفحه بعد هم تحت عنوان «كامل السقيفه» از آن نام مي برد و مي نويسد همين است كه مشهور به «كامل بهايي» است، و به نامهاي ديگر هم مشهور است، همچون «لوامع السقيفه» كه مي آيد، و «احوال السقيفه» كه گذشت. [3] .