ابومخنف در نيمه دوم قرن اول هجري در شهر كوفه به دنيا آمد. خاندان او از بزرگترين خاندانهاي شيعه و از ياوران باوقاي اميرالمؤمنين عليه السلام به شمار مي رفتند. مخنف بن سليم جد دوم او از اصحاب رسول خدا [1] صلي الله عليه و آله و از مدافعان و ياران علي عليه السلام و از فرماندهان بلندرتبه و كارگزاران شايسته حكومت وي بود. مخنف بن سليم در نبرد صفين در سپاه اميرالمؤمنين عليه السلام فرماندهي نيروهاي قبايل ازد، بجيله، خثعم و خزاعه را به عهده داشت. [2] آن حضرت پس از جنگ جمل، وي را به استانداري اصفهان و همدان منصب كرد. [3] برادران مخنف بن سليم، صقعب و عبدالله از شهداي جنگ جمل در سپاه اميرالمؤمنين بودند. [4]

از استادان و چگونگي زندگي علمي و تعليم و تعلم ابومخنف اطلاع دقيقي در دست نيست. او به يقين در كوفه به تحصيل و فراگيري دانش پرداخته و از محضر جابر بن يزيد جعفي، مجالد بن سعيد و صقعب بن زبير استفاده كرده است، [5] اما چگونگي اين فراگيري و بهره وري روشن نيست؛ چنانكه وي قطعا از امام صادق عليه السلام استفاده كرده است؛ [6] اما چگونه و كجا، به درستي آشكار نيست. چرا كه امام صادق عليه السلام در مدينه مي زيسته است و جلسه تدريس آن حضرت در مسجد پيامبر بوده و حال آنكه ابومخنف در كوفه بوده، آيا ابومخنف براي درك محضر امام صادق عليه السلام به مدينه آمده است؟ تاريخ آن را بازگو نكرده است. گويا در همان مدت كوتاهي كه امام صادق عليه السلام براي زيارت و... به عراق آمد و گروهي در كوفه از محضر وي بهره بردند، [7] ايشان نيز از آن حضرت استفاده و سماع حديث كرده است. آنچه احتمال دوم را تأييد مي كند اين است كه ابومخنف از امام صادق (ع) بسيار اندك روايت نقل مي كند و اينكه نجاشي گفته ابومخنف از اصحاب امام باقر عليه السلام نبوده است [8] به سبب معاصر نبودنش با امام نيست، بلكه احتمالا بدان جهت است كه امام عليه السلام در مدينه مي زيسته و اصلا به عراق مسافرت ننموده است.

ابومخنف شاگردان مبرزي داشته است كه برجسته ترين آنان عبارتند از:

1- مورخ شهير و نسابه كبير هشام بن محمد بن سائب كلبي (م 204 ق)

2- مورخ نامدار نصر بن مزاحم منقري (م 212 ق)

3- مورخ بزرگ ابوالحسن علي بن محمد مدايني (م 225 ق) [9] .